• 23.07.2019

Üreme saÄŸlığı ve YaÅŸam tarzı

Son 50 yıl içinde sperm tahlil ortalama deÄŸerlerinin tüm dünyada yarıya düÅŸtüÄŸünü biliyor muydunuz? Benzer yumurta rezerv ve kalite problemlerinin de aynı ÅŸekilde giderek arttığı artık inkar edilmez bir gerçek maalesef.

Haberler kötü belki ama çaresiz miyiz? Neyse ki hayır, ama yaÅŸam tarzımızda ciddi deÄŸiÅŸiklikler ve önlemler için tembel davranmazsak.

Neredeyse su dahil tüm yediklerimiz ve içtiklerimizin, çevre kirliliÄŸi etkileri yanısıra, bilerek insan eliyle tarım ilaçları, hormonlar ve antibiyotikler ile kirletimiÅŸ olması gerçeÄŸi hemen yıldırmasın tabii. Artık hem bazı pazar yerlerinde, hem de bir çok süpermarket zincirlerinde organik ürün kategorisinde satılanların tüketimi tercih etmek yüzde yüz olmasa da etkili bir risk azaltma yolu.Onlar da gerçekten organik mi vs ÅŸüpheleri haklı olmakla birlikte yine de standart ürünlerden daha kirli oldukları ÅŸüphesiz.

Tabii hemen eklemek gerek tatlı ve ÅŸekerli ürünlerin organiÄŸi neredeyse olmadığı gibi tatlı ve karbonhidrat yükünün zararlarını ortadan kaldırmaz.Tüm tatlılar ve glisemik endeksi yüksek, yani kana hızlı karışan karbonhidratlardan olabildiÄŸinde uzak durmak, örneÄŸin un ürünlerinin kepekli yada tam tahıllılarının, pirinç pilavı yerine bulgurun, makarnanın kepeklisinin tercih edilmesi önemli.. Protein ve yaÄŸ içeren besinlerde daha gevÅŸek davranma seçeneÄŸimiz olsa da, zeytinyağı ve omega 3 ağırlıklı seçmeye, margarinler ve mısır yağı vs den uzak kalmaya özen göstermeliyiz.

Çok önemli ve görmezden gelinemeyecek kötü haberse tütün ve ürünlerinin organiÄŸi yada zararsızının olmadığı.Sperm ve yumurta hücrelerinin tüm nitelik ve niceliklerine ciddi hasarlar veren sigara tüketiminin azı çoÄŸu demeden tamamen terkedilmesi gerekiyor üreme tedavileri sürecinde. Ayrıca günde birer paket sigara tüketen bir çiftin, sadece bu alışkanlıklarını terkederek, en pahalı üreme tedavilerinin masraflarını ek harcama gerekmeden karşılayabilir hale gelebileceÄŸi bilgisi de sigara bırakmanın stresini azalabilir.

Alkol tüketiminin de hiç olmaması yada nadiren sosyal programlar ile sınırlı tutulması da sigara gibi önemli geröeklerden biri.

Sayısız zararlı alışkanlık unutulup, sık sık kendilerine haksızlık yapılan çay ve kahveden bahsetmeden geçmemek gerek tabii. Günde 1-2 kahve-çay içen birine onu da içme demek tıbben biraz iÅŸgüzarlık sayılır ve diÄŸer esas önemli düzenlemelerden uzaklaÅŸtırabilir.

D vitamini, b12, folik asit, diÄŸer b komplex vitaminleri ve antioksidanları özellikle üreme tedavileri döneminde ideal düzeylerde saÄŸlamak için sadece beslenme önlemleri mümkün olmakla birlikte çok zahmetli olabilir. Bu nedenle tüm bu vitaminler ve baÅŸta co-enzym Q 10 olmak üzere, A, C,E vitamini, lycopen, resveratrol vs antioksidanları ilaç olarak ayrıca kullanmak özellikle yumurta ve sperm promlemli hastalarda önemlidir.

Özellikle düzenli ve saÄŸlıklı uyku ile yeterli düzeyde saÄŸlanabilen büyüme hormonu ve melatonin salgılanması da üreme iÅŸlevlerinde önemli etkilere sahiptir.Bu nedenle yine baÅŸta yumurta ve sperm sorunları yaÅŸayanlar olmak üzere uyku düzenine özen göstermek ve bazen bunları da ilaç olarak tedaviye eklemek gerekebilir.

Son olarak egzersiz ve spor en az beslenme ve uyku düzeni kadar önemli diÄŸer bir destektir üreme saÄŸlığında.Çok zaman bir eÄŸlence yada hobi varsayılan egzersiz ve spor, sadece üreme saÄŸlığı için deÄŸil genel saÄŸlığınız için olmazsa olmazlardan fizyolojik bir ihtiyaçtır.

Ä°nsanoÄŸlu sosyal evrimi kısa sürede uzun atlamalar yaparken, biyolojik evrimi günümüzde dahi taÅŸ devrinden az farklıdır. Günlük ihtiyaçlarının çoÄŸunu bedensel faaliyetler ile karşılamak üzere yaratılmış bir canlının günümüzde uzaktan kumandalar, türlü otomatik ev aletleri, asansörler, arabalar vs ile bütün hareketleri kısıtlanmış, mesleÄŸi de bedensel efor gerektirmiyorsa, kapalı alanlarda oturarak iÅŸe mahkum edilmiÅŸ, adeta kafeslerde hormonlu üretilen ticari besi canlılarına dönüÅŸtürülmüÅŸtür.

Bedensel kitle endeksleri özlenen düzeylerde tutulup, düzenli egzersiz ve spor yapılan bir dünya nüfusu varlığı halinde kalp-damar hastalıkları, diabet, kanser ve benzer çok sayıda hastalığın en az yarı yarıya azalacağı hesaplanmaktadır.

Genel saÄŸlığımız için de, üreme saÄŸlığımız içinde günde en az 500-600 kaloriyi en çok bir saatlik bir efor ile harcayacak düzeyde egzersizi yaÅŸam boyu alışkanlık haline getirmemiz gerekmektedir. Bu da spor yapması yasak olmayan saÄŸlıklı bir insanın iyice terleyerek nabız hızının dakikada 120 üzerinde olacağı ÅŸekilde yarım saatten uzun spor yapmasına eÅŸdeÄŸerdir.

Özet olarak sigara içki tüketimsiz, düzenli egzersizli, organik ve karbonhidrattan fakir beslenmeli, düzenli ve kaliteli uyku ile geçirdiÄŸiniz bir hayatta, saÄŸlıklı çocuk sahibi olma olasılığınız artarken, çocuklarınızın ömürlerinin daha uzun bir dönemini anne ve babalı geçirmelerini saÄŸlarsınız.

Op Dr Kaan Bozkurt

Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı- İRENBE

kaanbozkurt@irenbe.com