Tüp Bebek Laboratuvarından; Merak | İrenbe Tüp Bebek Merkezi

25.07.2019

Tüp Bebek Laboratuvarından; Merak Ettikleriniz

Tüp bebek tedavisinin başarısında laboratuar koşullarınının önemi nedir ?

Tüp bebek tedavilerinde en önemli faktörlerden biri laboratuar koşullarıdır ve tedavinin başarısında çok kritik bir rol oynamaktadır. Laboratuvardan maksimum verimin elde edilmesi öncelikle iyi planlanmış bir düzenli bir laboratuvar, ileri teknolojik ekipman, deneyimli embriyologlar, titiz bir çalışma ve ciddi bir kalite kontrol sisteminin kurulması ile mümkündür. Başarıyı belirleyen unsurlar her zaman detaylarda gizli olduğundan çalışma ortamı ve cihazların düzenli ve sık aralıklarla kontrol edilmesi ve aksaklıkların anında giderilmesi zorunludur.

Tüp bebekte embriyo transferi kısıtlaması nasıl uygulanmaktadır?

Tüp bebek tedavisinde Transfer edilecek embriyo sayısı 1-2 arasında değişmektedir. Embriyo sayısı belirlenirken kadının yaşı, embriyoların kalitesi ve daha önceki IVF denemeleri göz önünde tutulmaktadır. Türkiye’ deki ilgili yönetmeliğe göre 35 yaşın altında ilk iki (2) tüpbebek tedavisinde 1 adet, sonrasında en fazla 2 adet embriyo transfer edilebilinir. 35 Yaş ve üstünde ise geçmiş IVF denemelerine bakılmaksızın en fazla 2 adet embriyo transfer edilebilinir.

Embriyoların hangi günde transfer edileceğine nasıl karar verilir?

Embriyo transferinin hangi gün yapılacağına karar vermeden önce, embriyoloji ekibi ve doktorlar mutlaka birlikte hasta profilini gözönünde bulundurarak karar vermelidir.

Embriyo transferine karar verilirken belli başlı unsurlara dikkat edilmesi gerekir. Öncelikle her hasta kendi içinde özel olarak değerlendirilip, tüp bebek tedavisine hangi nedenle karar verildiği, daha önce denemeleri varsa sonuçları, kadının yaşı, embriyo gelişim özellikleri, PGT (preimplantasyon genetik tanı) yapılıp yapılmayacağı, elde edilen yumurta ve gelişen embriyo sayısı ve embriyonun günlük gelişimleri değerlendirilip hangi gün transfer yapılacağına karar verilir.Embriyo transferi en erken 2. günde en geç ise 6. günde olmak üzere 2, 3, 4, 5 ve 6. günlerde yapılabilir.

Transfer edilmeyen ve kullanılmamış olan embriyolara ne olur ?

Transfer sonrası arta kalan kaliteli embriyolar dondurularak saklanabilir

Transfer edilmeyen ancak gebelik şansı yüksek olan ve iyi kalitede gelişim gösteren bu embriyolar dondurularak (Dondurulan embriyolar beş seneye kadar çiftlerin yazılı izni alınması koşuluyla saklanabilmektedir) ileri bir dönemde kullanılabilmektedir. Böylelikle daha basit bir yöntemle çiftlerin yeni bir tüp bebek tedavisinin getireceği maddi ve tıbbi külfetleri azaltılabilmektedir.

Blastosist ne demektir?

Embriyo seçiminde daha iyi embriyoyu belirleyebilmek adına, beşinci güne kadar laboratuvarda takip edilen ve gebelik potansiyeli daha yüksek olan embriyodur.

Yumurta ve sperm hücresinin döllenmesinde oluşan zigot (döllenmiş yumurta) bölünerek çoğalmaya ve gelişmeye başlar. Bu normal gebeliklerde de tüp bebek ile oluşan döllenmede de aynı şekilde olur. Yumurta döllenmeden sonra bölünerek 2 hücreli, 4 hücreli, 8 hücreli hücre topluluğu halini alır. İkinci, üçüncü günlerde 4-8 hücreli ve içerisinde boşluk olmayan bir hücre yumağı halindedir. Döllenmeden sonraki 5. güne gelindiğinde içerisinde bir boşluk içeren etrafı hücrelerle çevrili bir hal alır, bu haline blastosist denir. Normal yolla oluşan gebeliklerde blastosist embriyonun rahim duvarına tutunmadan hemen önce aldığı haldir.

Hangi durumlarda embriyo dondurma yapılabilir?

Öncelikle embriyo dondurma/çözme tedavilerinin etkin kullanılabilmesi için tedavi hizmeti veren merkezde çok iyi bir kriyoprezervasyon hizmetinin verilmesi gerekmektedir. Ancak sonuçtan istenilen başarıyı elde edebilmek için teknolojik altyapıdan, embriyologların deneyimine kadar birçok etken söz konusu olabilmektedir.

Gelişmiş teknolojik altyapı koşullarıyla birlikte, dondurulacak embriyo kalitesi ve seçimi ilk aşamada çok önem taşımaktadır. Sonrasında ise dondurma sırasında kullanılacak yöntem ve embriyologların deneyimi gelmektedir. Bu etkenlerden dolayı birçok tüp bebek merkezi embriyo dondurma ve çözme hizmeti vermesine rağmen tedavideki başarı oranları arasında ciddi farklılık göstermektedir.

İyi ve kaliteli bir tüp bebek merkezinde embriyo dondurma şansı verilen hasta sayısı yüksektir. Bununla birlikte daha da önemli noktalardan biri dondurulup çözülen embriyolar ile elde edilen gebelik şansı en az taze embriyolar ile gerçekleştirilen tedaviler kadar ve hatta tedavi daha doğal bir rahim ortamında yapıldığı için daha yüksektir.

Kimlere embriyo dondurma önerilir?

Teknolojik imkanlarla birlikte bugün embriyo dondurma önerilen hasta profilinde de değişiklikler yaşanmaktadır. Geçmiş yıllarda belirli sayıda ve kalitede embriyosu olan çiftlere önerilen bu yöntem artık tek bir kaliteli embriyosu olan çiftlere de önerilebilmektedir. Önemli olan embriyonun gelişim düzeyi ve kalitesinin uygun olmasıdır.

Embriyo dondurma seçeneği sadece tedavi sonrası arta kalan embriyoları olan çiftlerin yanında tedavinin durdurulması veya ertelenmesi gereken durumlarda kullanılan etkin bir çözüm olmaktadır. Örneğin, Ovaryen Hiperstimülasyon Sendromu (OHSS) adı verilen yani kadının tedavi gördüğü sırada yumurtalıklarının kullanılan hormon ve ilaçlara aşırı yanıt vermesi durumunda gelişen tüm embriyolar erken gelişim aşamalarında dondurularak saklanabilmektedir. Böylece hastanın klinik tablosu normale döner dönmez embriyolar çözülerek transfer işlemi gerçekleştirilmekte ve böylece yüksek gebelik oranları elde edilebilmektedir.

Bazı klinikler ayrıca yumurta gelişimi amacıyla hormon/ilaç kullanımı yüksek dozlarda olan ve bu sebep ile rahim içi zarının embriyoyu tutma kapasitesinin düştüğünü düşündükleri olgularda veya tedavi sırasında rahimde gözlenen ve embriyonun tutunmasını engelleyici yapıların varlığında (myom, polip vb.) da embriyo dondurmadan yararlanmaktadır. Bu durumda tüm embriyolar dondurulmakta ve problemlerin/engellerin ortadan kaldırılmasından sonra rahim daha sağlıklı ve doğal ortamına ulaşınca embriyolar çözülerek transfer edilmektedir. Bu yöntemle de yüksek gebelik oranları elde etmek mümkün olabilmektedir.

Embriyo dondurma yönteminin faydalı olduğu bir başka yaklaşım ise embriyolarında genetik tanı yapılması planlanan çiftlerdir. Yüksek genetik bozukluk riski taşıyan fakat tedavide sınırlı sayıda yumurta ve embriyo elde edilebilen çiftlerde gelişen embriyolar dondurulabilmekte, birden fazla kez yumurta geliştirme ve embriyo elde etme işlemlerinden sonra dondurularak biriktirilen embriyolar birlikte genetik inceleme aşamasına alınmaktadır. Böylece genetik test maliyeti de ciddi oranda azaltılabilmektedir.

OOSİT (YUMURTA) DONDURULMASI hangi durumlarda, kimlere yapılabilir?

Tıpkı embriyolarda olduğu gibi yumurtalarında dondurularak saklanması ve daha sonra çözülerek embriyo oluşturulması mümkündür ve günümüzde başarı ile uygulanmaktadır Daha genç yaşlarda alınarak başarıyla saklanan yumurtalar ileriki yıllarda bebek isteyen anne adayları için adeta zamanı durdurmakta , yumurtanın yaşı aradan geçen yıllara rağmen hastadan ilk alındığı yıllarda olduğu kadar sağlıklı kalmaktadır.

Ülkemizde hangi tıbbi durumlarda kadınların yumurtalarını (oositler) dondurmak için başvurabileceği Sağlık Bakanlığı tarafından düzenlenmiştir. 30 Eylül 2014 tarihinde yayınlanan bir yönetmelik ile evli olmayan ancak yumurtalık rezervi azalmış, henüz doğurmamış veya aile öyküsünde erken menopoz hikâyesi bulunan kadınlar yumurtalarını dondurarak saklatabilecektir. Bu durumun üç uzman tabipten oluşan sağlık kurulu raporu ile belgelendirilmesi durumunda yumurtalar dondurulabilmektedir. Ayrıca, kemoterapi ve radyoterapi gibi oosit hücrelerine zarar veren tedavilerde veya üreme işlevinin kaybedilmesine yol açacak ameliyatlar öncesinde (yumurtalıkların alınması gibi) oositlerin dondurulması mümkündür. Yumurta dondurulması aynı embriyolarda olduğu merkezimizde vitrifikasyon (camlaştırma) yöntemi ile uygulanmaktadır. Bu amaçla kullanılan solüsyon ve protokollerdeki iyileşmelerle artık taze denemelere benzer sonuçlar elde edilmektedir.

Dondurulan oositler, ilgili yönetmelikteki sınırlama çerçevesinde, en fazla 5 sene saklanabilmektedir. Fakat Sağlık Bakanlığı’na dilekçe ile uzatma talebinin iletilmesi halinde bu sürenin uzatılabileceği de belirtilmiştir.

Karşılaştırmalı Genomik Hibridizasyon (CGH) – Kapsamlı Kromozom Taraması nedir?

Yakın bir zaman öncesine kadar sadece belirli kromozomların incelenmesi yapılabiliyorken artık günümüzde genetik ayıklama yöntemi ile tüm kromozomlar detaylı olarak incelenebiliyor. Kapsamlı kromozom analizi tüp bebek uygulamalarında embriyoların rahme transferi öncesinde gerçekleştirilen ve embriyoların FISH yöntemi ile sadece seçilmiş belirli kromozomlar için değil, mevcut tüm kromozomlar yönünden (24 farklı kromozom) incelenebildiği bir yöntemdir.

İncelenen tüm kromozomlar yönünden normal bulunan bir embriyo her zaman gebelik oluşturur mu?

Kromozomal bozukluk nedeni ile gebelik oluşmaması, veya oluşan gebeliğin erken dönemlerde kaybedilmesi riski her yaşta yaşanabilecek bir durum. Fakat kadın yaşının özellikle 35’in üzerinde olduğu çiftlerde özellikle ciddi olarak artmakta. Bu nedenle genetik ayıklama ile normal embriyoların seçilmesi bu riski belirgin oranda azaltıyor. Diğer taraftan gebelik oluşması için sadece genetik olarak normal bir embriyo elde etmek yeterli değil. Sağlıklı bir rahim dokusu da gebelik oluşması için olmazsa olmaz bir kriter.

Bu yöntemin halen rutinde kullanılan PGT yöntemi’ne kıyasla ne gibi farkları var?

Bugün pek çok klinikte verilen PGT hizmeti “Floresan In Situ Hibridizasyon” (FISH) adı verilen bir teknik ile uygulanır ve bu teknikte embriyolar genellikle sadece seçilmiş kromozomlar (5, 7 veya 9) yönünden incelenir. İncelenecek kromozomlar canlı doğum ile sonuçlanabilecek genetik bozuklukları veya erken dönem düşüklerde yüksek oranda gözlenen kromozom problemlerini kapsadığından 9 kromozomun tarandığı PGT uygulamalarında embriyoda oluşabilecek kromozomal bozuklukların %60-80’i tespit edilebilmektedir.

Bununla birlikte kalan %20-40’luk bir kromozom bozukluğu bu teknik ile tespit edilemediğinden 9 kromozom yönünden incelenmiş ve “normal” bulunmuş bir embriyonun gebelik oluşturamamasının altında bu incelenemeyen kromozomlardaki bir bozukluk yatabilmektedir.

Kapsamlı kromozom taraması ile tüm kromozom bölgeleri detaylı olarak görülebildiğinden, incelenen 24 farklı kromozom yönünden normal olan bir embriyonun transferi ile gebelik oranlarında da bir artış sağlanabilmektedir.

Embriyo Takip sistemi nasıl yapılmaktadır?

Tüp bebek laboratuvarımız hastalarına dünya standartlarında bir hizmet sunabilmek ve güvenilir bir şekilde sürekli artan bir başarı oranına ulaşmak için alanındaki tüm yenilikleri takip etmekte ve bunları uygulamaya koymaktadır. Bu amaçla Sürekli Embriyo İzleme Sistemi Tüp Bebek Laboratuvarımızda kullanılmaya başlanmıştır.

Embriyo izleme sistemi embriyonuzun dış ortama fazla maruz kalmadan gelişmesini sağlamaktadır. Embriyo takip sistemi bize embriyonun bölünme hızına göre rahim içerisine tutunma potansiyeli yüksek olan embriyoyu göstererek gebelik oranlarını arttırmamızı sağlar.

Günümüzde kullanılan sistemlerle embriyo belirli günlerde ve sürelerde inkübatör denilen cihazların içerisinden çıkarılarak kontrol edilmektedi, bu da embriyonun dış ortama fazla maruz kalmasına sebep olmaktadır. Dış ortama fazla maruz kalan embriyonun kalitesi ve rahim içerisine tutunma potansiyeli düşmektedir. Embriyo takip sisteminde bu risk tamamen ortadan kalkmakta inkübatör içerisinden embriyo çıkartılmadan ekrandan izlenmektedir. Embriyo takip sistemi sayesinde embriyolarınızın gelişimini anlık izleyebiliyor dilerseniz embriyonuzun bu muhteşem yolculuğuna siz de tanık olabiliyorsunuz.

Banu Eniseler / Embriyolog / İRENBE