Kadınlarda İdrar Kaçırma | İrenbe Tüp Bebek Merkezi

30.07.2019

Kadınlarda İdrar Kaçırma

İdrar kaçırma problemi (üriner inkontinans) hemen her yaştaki kadınları görülebilen, sadece kadınların bireysel yaşamına değil, sosyal yaşamına olan etkileri nedeniyle çok hassas ve önemli bir sorundur. Kişileri, “utanma” duygusu nedeniyle sosyal yaşamdan “el-ayak çekmek”, evden dışarı çıkmamak gibi yalnızlığa itebilmektedir.

İdrar kaçırma eğer yaşam kalitesini olumsuz etkileyecek sıklık ve miktarda ise “hekime başvurmak” gereklidir. Çünkü buna neden olan ve altta yatan önemli bir sebep var olabilir.

Bu yazıda “hassas” konuyu açıklamaya, risk faktörleri ve tedavi seçeneklerini ele almaya çalışacağım.

İdrar kaçırma nedir?

İstemsiz idrar çıkışı, mesane (idrar torbası) ve üretra (idrar dış borucuğu) ’nun idrarı tutamamasıdır.

İdrar kaçırma ne kadar sık görülür? Yaş ile görülme sıklığı arasında ilişki var mıdır?

İdrar kaçırma hemen her yaş ve her iki cinste de görülebilen bir sorundur. Özellikle kadınlarda, aynı yaş grubundaki erkeklere göre çok daha sık görülmektedir, araştırmalara göre 30-60 yaş grubundaki kadınlarda görülme sıklığı %30 civarında iken aynı yaş grubu erkeklerde bu %1.5-5 civarında olarak bulunmuştur. Yaş ile birlikte görülme sıklığı artar, ileri yaş grubunda %50-84 civarında yani 10 kadından 5-8’inde görülen bir sorun olarak karşımıza çıkmaktadır.

İdrar kaçırmanın farklı tipleri var mı?

Evet. Genel “idrar kaçırma=inkontinans” başlığı altında toplanan 5 farklı temel tipi var. Bu farklı tipleri şu şekilde özetlemek mümkündür;

Stres inkontinans: En sık görülen idrar kaçırma tipidir. Karın içi basıncın artmasıyla yani örneğin öksürme, hapşırma, gülme, ağırlık kaldırma, egzersiz vb ile olan idrar kaçırma.
Urge inkontinans (aşırı aktif mesane) : Acil idrar hissi ile gelen idrar kaçırma. İkinci en sık idrar kaçırma tipidir. Bu durumda mesane (idrar torbası) bir nedenle aniden kasılır ve idrarı dışarı atar. Aniden gelen bir idrar kaçırmadır. Su sesi, vücut pozisyonunda ani değişiklik, cinsel ilişki (özellikle orgazm ile) bu tür idrar kaçırmayı tetikleyebilir.
Mikst inkontinans: Yukarıdaki her iki tipin birlikte olduğu idrar kaçırma.
Taşma inkontinansı: Bu durumda mesane gelen idrarın tamamını tutamaz veya tam boşaltamadığı için adeta “damla damla” idrar kaçar. Bu tür idrar kaçırma erkeklerde daha sıktır ve genellikle prostat büyümesi durumlarında görülür.
Fonksiyonel inkontinans: İdrarı tutamamaya yol açan fiziksel veya sinir sistemini ilgilendiren hastalıklar ile idrar kaçırma. Örneğin demans (bunama), tuvalete gidememe, artrit (düğmelerini açamama) vb.

İdrar kaçırmanın risk faktörleri nelerdir?

İdrar kaçırma açısından en önemli ve değiştirilebilir risk faktörleri ŞİŞMANLIK ve SİGARA dır. Genel olarak risk faktörlerini şu şekilde özetlemek mümkündür;

Şişmanlık
Sigara
Yaş
Kronik (uzun süreli) öksürük ile giden akciğer hastalıkları (ör. Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı-KOAH)
Menopoz sonrası östrojen azalması
Şeker hastalığı (DİABET)
Kalp Hastalığı
Üreme organları ile ilgili urlar
Diğer bazı hastalıklar(omurilik hastalıkları, böbrek hastalıkları, bağ dokusu hastalıkları, sinir sistemi hastalıkları)
Bazı ilaçlar (idrar söktürücüler, bazı tansiyon ilaçları, psikolojik gevşetici ilaçlar, sinirleri etkileyen bazı ilaçlar, kas gevşeticiler, reçetesiz satılan bazı alerji ilaçları vb)

İdrar kaçırma sorunu olduğunda hangi testleri yaptırmalıyım?

Bu konuda hekimin görüşmesi, sizden aldığı bilgiler ve muayenesi son derece önemlidir. Bunun dışında idrar kaçırma açısından sıklığı, zamanı belirlemek adına özel “idrar günlüğü” tutulması, idrarda mikrop olup olmadığının araştırılması (idrar kültür antibiyogramı), şeker problemi olup olmadığının araştırılması, muayenede pamuk çubuklu test, öksürme ile muayene, muayene sonrası kalan idrar hacminin ölçülmesi(PVR) , gerekirse mesane içinin gözlenmesi (sistoskopi) , gerekirse idrar akımı, kaçırma miktarı ve ne zaman kaçtığını belirleyen testler (ürodinami testleri) yapılmaktadır. Bu testler hastaların verdiği bilgiler ve hekim muayenesi doğrultusunda istenmektedir. İyi bir ön inceleme idrar kaçırma sorununun çözümünde anahtar husustur.

İdrar kaçırmada tedavi nasıl olmalı?

Öncelikle idrar kaçırma sorunun yukarıda belirtilen tiplerden hangisine uyduğu belirlenmelidir. Buna göre stres tipi idrar kaçırmada öncelikle egzersiz ile bu bölgedeki kasların güçlendirilmesi önerilir. Ancak sıklıkla bu yeterli olamamakta ve “askı ameliyatları” uygulanması gerekmektedir. Urge tipi idrar kaçırmada mesane jimnastiği (mesane eğitimi) ve ilaçlar tedavi için uygundur. Mikst (karışık) tip idrar kaçırmada hangi tip ağırlıklıysa o yönde tedavi planlanır. Son iki tip idrar kaçırmada ise nedenin tedavisi gerekmektedir.

İdrar kaçırma sorununda ilaç tedavisi mümkün mü yoksa ameliyat şart mı?

İdrar kaçırmanın hangi tip olduğu tedavi planlanmasında son derece önemlidir. Her idrar kaçırmasında ameliyat yapılmaz, hatta bazı tip idrar kaçırmalarda (ör. urge inkontinans) ameliyat daha büyük idrar sorunlarına yol açabilir.

Stres inkontinans için yapılan ameliyatlar nelerdir?

Bu ameliyatların temelinde mesane (idrar torbası) ile üretra (idrar dış deliği) arasındaki olması gereken ancak bozulmuş “açının” temini esas hedeftir. Bunun için karından veya vajinal bölgeden yapılan ve temelde “askı” ameliyatları denilen ameliyatlar yapılmaktadır. Hangi ameliyatın yapılması gerektiği kişi bazında muayeneler sonrası belirlenmektedir.

Ameliyat sonrası dikkat edilmesi gereken hususlar nelerdir?

Ameliyat sonrasında yapılan ameliyatın özelliğine göre kontrollere gelmek, ağır kaldırmamak, kilo, sigara gibi risk faktörlerini uzaklaştırmak hekim olarak bizlerin arzusudur. Bu yakınma nedeniyle ameliyat olmuş hastaların başarılı ameliyatı bizleri de hekimler olarak mutlu etmektedir.

İdrar kaçırma gibi kişi yaşamında önemli bir sorunun üstesinden gelmenin ilk şartı bu sorunu dile getirmektir. İrenbe ekibi olarak bu tür hastalarımıza yardımcı olmak için her türlü inceleme ve tedaviyi yapmaya bizler hazırız.

Hepinize sağlıklı ve keyifli günler dileğimle…

Prof. Dr. Ümit İNCEBOZ / Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı / İRENBE