• 05.08.2019

1/10 
%50
 

Yukarıda yazan oranlar ilk baÅŸlangıçta hiçbir ÅŸey ifade etmeyebilir. Benim sizinle paylaşımım itibariyle ise çok önemli ÅŸeyler ifade etmektedir;

Her 10 kadından 1’inde Endometriozis mevcuttur

Hamile kalmada sorun yaÅŸayan kadınların yaklaşık %50’sinde endometrioz bulunmaktadır.

Bu yazıda sizlere son zamanların en önemli konularından olan endometriozun, hamile kalmada zorluk ile iliÅŸkisinden bahsedeceÄŸim.

Endometriozis nedir, neden ve nasıl olur?

Rahim iç kısmını döÅŸeyen tabaka “endometrium” adını alır. Normalde rahim boÅŸluÄŸunu döÅŸer. EÄŸer bu “endometrium” tabakası olması gereken yerin dışında farklı bir yerde bulunursa buna “endometrioz” (endometriozis) denir.

BulunduÄŸumuz yüzyılda tıptaki geliÅŸmelere raÄŸmen hala bu garip durumun yani “endometrioz”un neden ve nasıl oluÅŸtuÄŸu tam açıklanamamaktadır.  Açıklamaya yönelik pek çok teori bulunmasına raÄŸmen hiçbiri bu ilginç hastalığın oluÅŸum nedeni tam söyleyemez. En sık kabul gören ise “adet kanaması döneminde rahim iç zarının tüplerden geriye, karın içine dökülmesi ve eÄŸer bağışıklık sisteminin temizleyici gücü yok ise karın içinde yerleÅŸmesi” teorisidir. EÄŸer bu yumurtalıklarda ise ve içi sıvı dolu bir kesecik halinde ise buna “endometrioma” veya “çikolata kisti” adı verilmektedir.

Endometrioz ve Ä°nfertilite

Yapılan araÅŸtırmalar hamile kalmada güçlük yaÅŸayan kadınların yaklaşık %50’sinde endometrioz saptanabildiÄŸini göstermektedir. Bir baÅŸka araÅŸtırma sonucuna göre, endometriozu olan kadınların aylık gebe kalma ÅŸansı, olmayanlara göre yarı yarıya az. Peki nasıl oluyor da bu “tuhaf” durum gebe kalmada zorluk yaÅŸatabiliyor? Aslında tam bir neden-sonuç iliÅŸkisi ortaya konmuÅŸ deÄŸil. Bununla birlikte ileri sürülen nedenleri ÅŸöyle anlatabiliriz;

Endometrioz odağından salınan bazı maddelerin yumurta, sperm ve embriyo üzerine toksik (zehirli) etkileri: Endometrioz odaklarından salınan “proinflamatuar sitokin” adı verilen bazı maddeler, eÅŸey hücrelerine (yumurta ve sperm) olduÄŸu kadar embriyoya da toksik etki göstermektedir. Aşırı uyarılmış olan makrofaj adı verilen vücudumuzun “temizlik elemanları” spermi de ortadan kaldırabilmektedir.

Endometriozun neden olduÄŸu yapışıklıklar / tüplerin tıkanması: Endometrioz odağından salınan (proinflamatuar) maddeler, yapışıklık uyarıcı etki yapabilmektedir. Bu durum yumurtalık ve tüplerin normal iliÅŸkisini olumsuz etkileyebilmekte, yumurtanın salınıvermesini bozabilmekte, tüplerde tıkanıklık yaratarak yumurta ve sperm bir araya gelmesini engelleyebilmektedir. Oysa yumurtanın salınması, tüp içine alınması ve sperm ile bir araya gelmesi gebeliÄŸin baÅŸlangıç aÅŸamasıdır, bu aÅŸamanın bozulması gebe kalma ÅŸansını da olumsuz etkilemektedir.

Endometrioma (çikolata kisti) nin yumurta kalitesini olumsuz etkilemesi: Tüp bebek uygulanan olgulardaki deneyimler, çikolata kisti olan kiÅŸilerden elde edilen yumurtaların kalitelerinin bozulabildiÄŸini, döllenebilme olasılığının azaldığını ortaya koymuÅŸtur. Yumurtaların etrafında onu saran ve östrojen salgılayan, yumurtanın kalitesini de belirleyen çevre-hücreler (granulosa hücreleri) çikolata kisti olan kiÅŸilerde eriyip azalmaktadır.

Endometrioma (çikolata kisti) nın yumurtalıklardaki rezervin azalmasına neden olabilmesi: Yumurtalık rezervi, yani yumurtalıklarda mevcut yumurta sayısı gebelik ÅŸansı açısından çok önemlidir. DoÄŸduÄŸumuzda 2 milyon kadar olan toplam yumurta yaÅŸ ile birlikte giderek azalmaktadır. Endometrioma (çikolata kisti) olan kadınlarda yapılan çalışmalar, bu mevcut kistlerin saldıkları bazı maddeler ile yumurtalık rezervini azaltabildiÄŸini göstermiÅŸtir. Bundan da öte, eÄŸer kist ameliyatla çıkarılmak istenirse de –ne denli ince cerrahi teknik kullanılırsa kullanılsın- , diÄŸer yumurtalık kistlerinden farklı olarak çikolata kistlerinin yumurtalığa iyice yapışık olması nedeniyle, saÄŸlam dokudan kayıpla yumurtalık rezervi azalabilmektedir.

Endometrioz odağının saldığı bazı maddelerin bebeÄŸin tutunmasında engel olabilmesi: Yine salınan bazı maddeler embriyonun rahime tutunmasına olumsuz etki yapabilmektedir. Ancak yapılan araÅŸtırmalar bunun rahim özelliÄŸinden deÄŸil de embriyonun etkilenmesinden kaynaklandığını göstermiÅŸtir.

Endometriozun neden olduÄŸu aÄŸrının cinsellik üzerine olumsuz etkileri (aÄŸrılı cinsel iliÅŸki nedeniyle cinsel iliÅŸkiden kaçınmak): Sadece endometriozun yol açtığı bölgesel problemler deÄŸil ama aynı zamanda neden olduÄŸu aÄŸrı da göreceli olarak gebelik ÅŸansını azaltabilmektedir. Derin endometriozu olan ve özellikle cinsel iliÅŸki sırasında ÅŸiddetli aÄŸrı duyan kadınlar –haklı olarak- cinsellikten uzaklaÅŸmaktadır.

Yukarıda açıklamaya çalıştığım nedenlere dayanarak endometriozun gebelik açısından olumsuz olduÄŸu görülmektedir. Ancak tüm bunlardan sonra ÅŸunu hatırlatmakta fayda var: “her endometrioz (çikolata kisti hastalığı) olan kadın çocuk sahibi olmada mutlaka zorluk yaÅŸayacak” DENEMEZ.

Hepinize saÄŸlıklı ve mutlu günler diliyorum

Prof Dr Ümit Ä°nceboz / Kadın Hastalıkları ve DoÄŸum Uzmanı / Ä°RENBE