• 17.07.2019

Günümüzde özellikle yaygın olarak kullanılan birleÅŸik (kombine) hormon içeren doÄŸum kontrol hapları ile ilgili pek çok yanlış inanış mevcuttur. Bu ilaçlar ile ilgili bu yanlış inanışlar saÄŸlık mensupları tarafından bilgilendirmeler ile giderilmektedir. Ancak, bu tür ilaçların iyi bir aile planlaması yöntemi olmalarının yanı sıra saÄŸladıkları korunma (ideal kullanımda yıllık baÅŸarısızlık %0,1) dışında birçok faydaları olduÄŸunu da biliyor musunuz? Bu yazıda sizlere, halen kullanımda olan kombine doÄŸum kontrol haplarının çoÄŸunlukla pek bilinmeyen korunma dışı faydalarını anlatmayı arzuladık.

1. Düzenli adet kanamaları, daha az kan kaybı, adet aÄŸrılarının azalması: Yapılan araÅŸtırmalar, kombine doÄŸum kontrol haplarının kullanılması ile adet kanamalarının düzenli olduÄŸu ve adet ile olan kan kaybının %60’lara varan oranlarda azaldığı ortaya konmuÅŸtur. Yine benzer ÅŸekilde kan kaybı azalması ve kansızlığın düzelmesi önemli olumlu etkilerden sayılmaktadır. AÄŸrılı adet görme, kadınlarda yaÅŸam kalitesini önemli ölçüde azaltan bir sorun olarak bilinmektedir. Kombine doÄŸum kontrol hapları ile aÄŸrılı adet görmenin %70’lere varan oranlarda azaldığı ortaya konmuÅŸtur. Ayrıca özellikle yeni bazı uzun kullanımlı doÄŸum kontrol ilaçlarının adet öncesi gerginlikte belirgin düzelme yaptıkları da gösterilmiÅŸtir.
2. Daha az Rahim Kanseri: Kombine doÄŸum kontrol hapları rahim (endometriyum) kanseri riskini azaltmaktadır. Yapılan araÅŸtırmalar göre en az 1 yıl süreyle kullanımları ile rahim kanseri geliÅŸim riski %50’ler civarında azalmaktadır. Özellikle koruyucu etki 3 yıl kullanımla daha da belirginleÅŸmektedir. Daha ilginç olarak, bu ilaçların kullanımı bırakıldıktan sonra bile rahim kanserine karşı koruyuculukları 20 yıl kadar devam etmektedir.
3. Daha az Yumurtalık Kanseri: Yumurtalık kanserleri geç tanı konması itibariyle kadın üreme sistemi içinde en ölümcül seyreden kanserlerdendir. Yapılan çalışmalar kombine doÄŸum kontrol haplarının, yumurtalık kanseri (epiteliyal over kanserleri) riskinde %40 lar civarında bir azalma saÄŸladığını ve üstelik bu korumanın 20 yıl ve üzerinde bir süre daha devam ettiÄŸini göstermiÅŸtir.
4. Daha az bağırsak (kolorektal) kanseri: Yapılan çalışmaların genel analizlerine göre bağırsak kanseri (kolorektal kanser) riski, kombine doÄŸum kontrol hapı kullanan kiÅŸilerde %18’ler civarında azalmaktadır.
5. Daha az iltihap (pelvik iltihabi hastalık): En az 1 yıldır kombine doÄŸum kontrol hapı kullananlarda, ciddi tüp-yumurtalık iltihabı nedeniyle hastaneye yatışlarda %50’ler civarında azalma olduÄŸu saptanmıştır. Bu olumlu etkinin nedeni olarak, rahim aÄŸzındaki salgının yapısında deÄŸiÅŸme gösterilmektedir.
6. Daha az Dış Gebelik: Ä°yi bir korunma saÄŸladıkları bilinen kombine doÄŸum kontrol hapları hem bu nedenle hem de yukarıda belirtildiÄŸi üzere yumurtalık-tüp iltihabı riskinde azalma nedeniyle dış gebelik riskinde azalmaya neden olduÄŸu gösterilmiÅŸtir.
7. Kemik yoÄŸunluÄŸunda artış: Kullanım süresine de baÄŸlı olmakla birlikte kombine doÄŸum kontrol hapları kullanan kiÅŸilerde artmış kemik yoÄŸunluÄŸu ile birlikte gitmektedir.  
8. DiÄŸer: Günümüzde kullanılan düÅŸük doz kombine doÄŸum kontrol hapları ile henüz gösterilmemiÅŸ olmakla birlikte, daha az romatoid artrit, daha az myom, daha az yumurtalık kisti, daha aza iyi huylu meme kistleri iddia edilen faydalar arasında sayılmaktadır.

Yukarıda belirttiÄŸimiz gerekçeler nedeniyle günümüzde kombine doÄŸum kontrol hapları adet düzensizliÄŸi, aÄŸrılı adet, yumurtlama aÄŸrıları ve kanaması, akne ve kıllanma gibi nedenlerle hekimler tarafından tedavi amacıyla kullanılmaktadır.

GörüldüÄŸü üzere doÄŸum kontrol haplarının uygun ve gerektiÄŸi gibi kullanılması durumunda aile planlaması için koruma saÄŸlaması dışında oldukça önemli yarar da saÄŸlamaktadır. Bununla birlikte altı çizilmesi gereken bir nokta ilaçların hekim kontrolünde kullanılması gerektiÄŸidir.

SaÄŸlık dolu mutlu günler dileÄŸiyle…

Prof. Dr. Ümit Ä°NCEBOZ /Kadın Hastalıkları ve DoÄŸum Uzmanı / Ä°RENBE