• 21.07.2019

-196 'dan YaÅŸama Merhaba

KRÄ°YOPREZERVASYON:Hücrelerin ve dokuların sıfır derecenin altındaki ısılara kadar soÄŸutularak bütün biyolojik aktivitelerinin durdurulması ve gelecekte kullanılması amacıyla saklanmasını ifade eder.

1984 yılında dondurulmuÅŸ-çözdürülmüÅŸ insan embriyosundan elde edilen ilk canlı doÄŸum

1986 yılında dondurulmuÅŸ-çözdürülmüÅŸ insan oositinden elde edilen ilk canlı doÄŸum

IVF laboratuvarında dondurma yapılan hücre ve dokuları sıralamak istersek:

*Gamet (oosit ve sperm)

*Testis ve over dokusu

*Embriyo (2PN-klivaj-blastosist)

Laboratuvarın baÅŸarısı kullanılan indüksiyon ajanlarına, mikromanipulasyon tekniÄŸine, kültür mediumunun içeriÄŸine, kültür ortamının pH - ısı ve sterilitesine baÄŸlıdır. Dondurmanın baÅŸarısı ise gamet- embriyo -zigotun kalitesine, kullanılan malzemeye, kullanılan yönteme, yöntemi uygulayan kiÅŸinin tekniÄŸine, becerisine ve steriliteye baÄŸlıdır.

Dondurma yöntemleri: YavaÅŸ dondurma (slow freezing) - vitrifikasyon

YavaÅŸ dondurma dediÄŸimiz slow freezing yöntemi geçmiÅŸte popüler olan bir yöntemdi. Fakat ÅŸimdi yerini daha modern bir yöntem olan vitrifikasyona bıraktı. Vitrifikasyon embriyoları ÅŸok bir ÅŸekilde aniden kristalleÅŸtirerek sakladığımız hızlı bir dondurma yöntemidir. Vitrifikasyonda embriyoların kalitelerinin korunması ve gebelik baÅŸarısı yavaÅŸ dondurmaya göre daha fazladır. Dondurma iÅŸlemi sonrasında embriyolar -196 derecede saklanmaktadırlar. Bu iÅŸlem IVF laboratuvarının  önemli bir parçasıdır çünkü doktor ve hasta için önemli bir avantaj saÄŸlar. EÄŸer iyi bir tüp bebek laboratuvarınız varsa aynı IVF siklusu içinde hastaya transfer edildikten sonra kalan embriyolar dondurularak saklanabilir yada hiç transfer etmeksizin bir sonraki siklusta çok daha iyi endometrium ortamı saÄŸlandığında daha sonraki sikluslarında hastaya transfer etmek üzere tamamı dondurulabilinir.

Tabiki bu yöntemin en büyük avantajı tedavi sürecinin çok daha kolay ve ucuz olmasıdır. Tüp bebek denemesinde kullanılan ilaçların uygulanmasına  ve yumurta toplama iÅŸlemine gerek yoktur, dolayısıyla hasta açısından çok daha basit, konforlu ve uygulaması kolay bir süreci beraberinde getirir. Hastamızın daha önceki denemesinde saÄŸlıklı doÄŸumu gerçekleÅŸmiÅŸ ise kalan embriyoların dondurulması ikinci kez bebek sahibi olma sürecini çok kolay ve basit bir ÅŸekilde gerçekleÅŸtirmesini saÄŸlar. Teorik olarak dondurulmuÅŸ embriyoların saklanma süresinin artması embriyo kalitesinin bozulmasına etki etmez.

DondurulmuÅŸ embriyo transferiyle saÄŸlıklı bebek sahibi olma ÅŸansı taze embriyo transferiyle aynı hatta çoÄŸu zaman daha yüksektir.Transfer iÅŸlemi için bedenen ve ruhen annenin hazırlanması sürecinin sonuca katkısı oldukça fazladır.

Embriyo dondurmanın avantajlarından yararlanılması ancak IVF laboratuvarının iyi bir embriyo dondurma programına sahip olması ile mümkün olur. Ä°yi bir embriyo dondurma programı da tüp bebek laboratuvarında embriyo dondurmak için yeterli sayıda iyi kalite embriyo geliÅŸen kültür koÅŸulları anlamına gelir. Embriyo dondurma ve çözdürme sonuçları tüp bebek laboratuvar kalitesi için iyi bir göstergedir.

Teknolojik imkanlarla birlikte bugün embriyo dondurma önerilen hasta profilinde de deÄŸiÅŸiklikler yaÅŸanmaktadır. GeçmiÅŸ yıllarda belirli sayıda ve kalitede embriyosu olan çiftlere önerilen bu yöntem artık tek bir kaliteli embriyosu olan çiftlere de önerilebilmektedir. Önemli olan embriyonun geliÅŸim düzeyi ve kalitesinin uygun olmasıdır.

Embriyo dondurma seçeneÄŸi sadece tedavi sonrası arta kalan embriyoları olan çiftlerin yanında tedavinin durdurulması veya ertelenmesi gereken durumlarda kullanılan etkin bir çözüm olmaktadır. ÖrneÄŸin, Ovaryen Hiperstimülasyon Sendromu (OHSS) adı verilen yani kadının tedavi gördüÄŸü sırada yumurtalıklarının kullanılan hormon ve ilaçlara aşırı yanıt vermesi durumunda geliÅŸen tüm embriyolar erken geliÅŸim aÅŸamalarında dondurularak saklanabilmektedir. Böylece hastanın klinik tablosu normale döner dönmez embriyolar çözülerek transfer iÅŸlemi gerçekleÅŸtirilmekte ve böylece yüksek gebelik oranları elde edilebilmektedir.

Bazı klinikler ayrıca yumurta geliÅŸimi amacıyla hormon/ilaç kullanımı yüksek dozlarda olan ve bu sebep ile rahim içi zarının embriyoyu tutma kapasitesinin düÅŸtüÄŸünü düÅŸündükleri olgularda veya tedavi sırasında rahimde gözlenen ve embriyonun tutunmasını engelleyici yapıların varlığında (myom, polip vb.) da embriyo dondurmadan yararlanmaktadır. Bu durumda tüm embriyolar dondurulmakta ve problemlerin/engellerin ortadan kaldırılmasından sonra rahim daha saÄŸlıklı ve doÄŸal ortamına ulaşınca embriyolar çözülerek transfer edilmektedir. Bu yöntemle de yüksek gebelik oranları elde etmek mümkün olabilmektedir.

Embriyo dondurma yönteminin faydalı olduÄŸu bir baÅŸka yaklaşım ise embriyolarında genetik tanı yapılması planlanan çiftlerdir. Yüksek genetik bozukluk riski taşıyan fakat tedavide sınırlı sayıda yumurta ve embriyo elde edilebilen çiftlerde geliÅŸen embriyolar dondurulabilmekte, birden fazla kez yumurta geliÅŸtirme ve embriyo elde etme iÅŸlemlerinden sonra dondurularak biriktirilen embriyolar birlikte genetik inceleme aÅŸamasına alınmaktadır. Böylece genetik test maliyeti de ciddi oranda azaltılabilmektedir.

Dondurulan embriyolar beÅŸ seneye kadar çiftlerin yazılı izni alınması koÅŸuluyla saklanabilmektedir. Fakat SaÄŸlık Bakanlığı’na dilekçe ile uzatma talebinin iletilmesi halinde bu sürenin uzatılabileceÄŸi de belirtilmiÅŸtir.

Birden fazla kez aynı embriyo canlılığını koruması ve saÄŸlıklı olması ÅŸartıyla dondurulup –çözdürülüp saklanabilmektedir.

2 kez dondurulup çözdürülen embriyoları ile saÄŸlıklı bebek dünyaya getiren hastamızın tüp bebek sürecini kendi aktarımı ile size iletmek istiyorum.

‘’Öncelikle bu yazımda umudunu kaybetmiÅŸ evlat hasretiyle yanan annelere umut aşılamak istediÄŸimi belirtmek istiyorum.

Herkesin hikayesi birbirine benzer aslında... Kimi yaÅŸadıklarını yaÅŸayanlarla karşılaşır, kimide henüz yaÅŸamadığı kaderi yaÅŸayanları tanır farkında olmadan başına gelmeyeceÄŸini düÅŸünerek…

Benim sürecim ise böyle bir hikaye, yani ‘’Aaa bu da nasıl bir ÅŸeymiÅŸ,bu nasıl oluyor’’dediÄŸim her ÅŸeyi yaÅŸadım hayatta…

EÅŸimle büyük bir aÅŸk ve sevgi ile evlendik. Ä°lk senelerde bebek düÅŸünmedim yaşım ilerlemeye ve çevremdeki arkadaÅŸlarım bebek sahibi olmaya yada çocuklarından bahsetmeye baÅŸlayınca bende anne olma isteÄŸi artınca önce denemelerimiz oldu her adet dönemimde bir üzüntü  ile sonuçlanınca kendimizi bir tüp bebek merkezinde bulduk hiç araÅŸtırmadan. Tüp bebek nedir? Ekibin önemi, doktorun önemini hiç bilmeden ilk deneme hüsran ile sonuçlandı. 3 kez Ä°stanbul’daki  merkezlerde denemelerimizde hüsranla sonuçlanınca artık çok yorulmuÅŸtum. Biraz ara verip merkez araÅŸtırdım, derken kendimi Ä°renbe ekibine teslim ettim ve çok rahattım son denememdi, artık denemeyecektim. Stresten uzak her ÅŸeyi oluruna bıraktım. 2010 yılında 9 adet saÄŸlıklı döllenen yumurtam vardı. 2 tanesi yola devam etmedi, 7 tanesi benimleydi. Transfer günü geldi 3.gün embriyolarımdan 2 tanesi transfer edildikten sonra geri kalan embriyolarım donduruldu. Ben transfer sonrası 12 gün boyunca  çok rahattım kendimi hazır hissediyordum. Kendimi hiçbirÅŸeyden kısıtlamadım. Günlük yaÅŸantıma devam ettim ve beklenen gün geldi ama içimden hep oldu bu sefer  diyordum. Sonucum çıkıp hamile olduÄŸumu söylediklerindeki duygularımın tarifi imkansız, eÅŸimle birbirimize sarılıp aÄŸladık çok mutlu olduk. OÄŸlumu 41. haftada kucağıma aldığımda 39 yaşındaydım. Çok ÅŸükür bugünlerime ve arkasından  kardeÅŸi olsun istedim, oÄŸlumun. 2010 yılında dondurulan embriyolarım 2013  yılında çözdürme iÅŸlemi gerçekleÅŸti fakat ben hem çocuÄŸum ile ilgilenip hemde tedaviye konsantre olamadım ve ilaçlarımın bir kısmını kullanmayı unutmuÅŸum ve doktoruma da iletmedim çünkü farkında bile deÄŸildim yanlışlık yaptığımın. O denemem benim hatam nedeniyle olumsuz sonuçlandı. Çözdürülen embriyolarımdan 5.gün 1. Kalite  blastosist geliÅŸti ve tekrar -196 derecede geri donduruldu. Evet bir sonraki ay tekrar çözdürme siklusuna hazırlandım ve tekrar çözdürüldüÄŸünde blastosistim oldukça saÄŸlıklı çıktı. Mucize bebeÄŸim, 2.oÄŸluma hamile kaldığımda 7 aylık oÄŸlumu kucağımdan hiç indirmeyen, devamlı koÅŸuÅŸturan dikkat etmeyen ben, yine hamile kalmıştım. 41.haftada 41 yaşında 2.kez anne olma mutluluÄŸunu yaÅŸadım. Allahımın bir lütfuydu bu çünkü onlar dünyaya gelecekti sadece vakti ve zamanı vardı o gün  bugündü. Åžükürler olsun bugün iki evladım var, Allahım onları bana, beni onlara bağışlasın… Yeter ki isteyelim en büyük tavsiyem, lütfen umudunuzu yitirmeyin. Her an içimdeki en büyük duam Allahım isteyen herkese nasip etsin… AÅŸkla-Sevgiyle’’

Büyük sonuçlar küçük dokunuÅŸlarda saklıdır…

Zerrin Sertkaya / Embriyolog / Ä°RENBE