Laparoskopi (Kapalı Ameliyatlar)

Cerrahi alanında bir devrim yaratan laparoskopik cerrahi, karına büyük kesiler yapmaksızın cerraha operasyon yapabilme imkanı veren bir minimal invaziv cerrahi türüdür. Laparoskop olarak adlandırılan ucunda kamera bulunan ışıklı bir tüp, küçük bir kesi ile sıklıkla göbek deliğinden karına yerleştirilir. Kameradan gelen görüntüler operasyon odasında bulunan TV monitörüne aktarılır ve cerrahın büyük kesiler yapmaksızın karın içerisini görebilmesine ve operasyonu yapabilmesine izin verir.

Prosedür öncelikle karın içerisinde yeterli bir çalışma alanı oluşturmak için bir gazın karın içerisine uygulanması ile başlar. Operasyon başlamadan önce hasta her zaman genel anestezi ile tamamen uyutulur.  Veress iğnesi denilen ince bir enstruman ile göbek deliğinden karın içerisine girilir ve karbondioksit gazı ile karın şişirilir. Sonrasında laparoskop olarak adlandırılan içerisinde bir kameranın bulunduğu ince ve uzun cerrahi alet, cerrahın pelvik organların büyütülmüş görüntüsünü net bir şekilde görebilmesi için göbek deliğine küçük bir insizyondan uygulanmış kamera portu aracılığı ile yerleştirilir. Karın içerisinin görüntülenmesi sonrası düzeltilmesi gereken bir problem varsa, yardımcı cerrahi enstrumanlar kullanılır.  İhtiyaca göre sayıları 1-3 arasında değişebilen içinden cerrahi enstumanların geçişine izin veren yardımcı portlar  sıklıkla da kasık bölgesine daha küçük kesiler yapılarak yerleştirilir. Özel olarak tasarlanmış bu cerrahi aletler cerrahın hastalıklı dokuyu çıkarmak için gereken tüm hassas manevraları gerçekleştirmesini, gereğinde dikiş atabilmesini sağlar.

Operasyon bittikten sonra, cerrahi enstrumanlar çıkarılır ve karın içerisindeki gaz boşaltılır. Küçük insizyonlar kapatılır. Hasta uyandıktan sonra odasına gönderilir. Birkaç saat süresince hasta kendisini uykulu hisseder ve anesteziden dolayı biraz mide bulantısı olabilir.

Eğer yapılan cerrahi işlem günübirlik bir laparoskopik cerrahi ise, hasta yardım almadan ayağa kalkıp idrarını yapabilecek seviyeye gelene kadar hastanede tutulur. Sonrasında yanında bir refakatçi yardımıyla genellikle aynı gün evine gönderilir. Eğer laparoskopik rahim alma gibi daha kompleks cerrahi prosedürler uygulanmışsa,  hastanın bir gece boyunca hastanede kalması gerekebilir. 

İyileşme sırasında hasta ne beklemeli?

Operasyon sonrası ilk birkaç gün için, hasta kendisini biraz yorgun ve rahatsız hissedebilir. Karın üzerindeki ve göbek deliğindeki küçük kesilerin çevresinde bir miktar ağrılar olabilir. Ameliyat sırasında hastanın nefes almasına yardımcı olması için boğazına yerleştirilen tüp boğaz ağrısı yapabilir. Boğaz pastilleri ve tuzlu su ile yapılan gargara şikayetleri rahatlatır. Hasta ameliyat sonrasında omzunda veya sırtında ağrı hissedebilir. Bu ağrı, işlem sırasında kullanılan az miktarda gazın karında kalmasından kaynaklanır. Birkaç saat veya gün içinde kendi kendine geçer.

Laparoskopinin yararları nelerdir?

Laparoskopik cerrahinin pek çok faydaları vardır. Vücuda daha az travma oluşturduğu için iyileşme geleneksel, açık cerrahiye göre çok daha hızlıdır ve ameliyat sonrasında daha az ağrı olur. Hastalar genellikle ameliyattan birkaç saat sonra kalkıp hareket edebilirler. Hastalar çok daha hızlı bir şekilde günlük aktivitelerine dönebilir, kesi yerleri daha az skar izi bırakarak iyileşir. Birçok hasta aynı gün veya ertesi sabah evine gidebilir.

Laparoskopik cerrahinin diğer bir avantajı da dokular açık ameliyatlarda olduğu gibi dış ortamla temas etmediği için enfeksiyon riskinin de azalmasıdır.

 

Hangi cerrahiler laparoskopi ile yapılabilir?

Tubal sterilizasyon (tüplerin bağlanması) laparoskopi kullanılarak yapılabilecek cerrahilere bir örnektir. Laparoskopik cerrahi ayrıca, önceden büyük kesiler gerektiren histerektomi (rahim alınması), endometriozis, myomlar, yumurtalık kistleri, dış gebelik, rahim sarkması gibi pek çok jinekolojik durum için de uygulanabilir.

Hangi problemlerin laparoskopi ile tanısı konulup tedavisi yapılabilir?

Laparoskopi kronik pelvik ağrı, infertilite veya pelvik bir kitlenin nedeninin araştırılması için kullanılabilir. Eğer bir problem bulunur ise sıklıkla aynı cerrahi sırasında düzeltilebilir. Laparoskopi ayrıca pek çok medikal durumun tanı ve tedavisinde kullanılabilir:

Endometriozis- Eğer endometriozisin semptom ve bulgularına sahipseniz ve ilaç tedavisine rağmen şikayetleriniz devam ediyorsa, laparoskopi gerekebilir. Laparoskop karnın içerisinin görüntülenmesi için kullanılır. Eğer endometriyotik odaklar bulunursa, sıklıkla aynı cerrahi prosedür sırasında çıkarılabilir.

Myomlar- Myomlar rahimin kas tabakasından köken alan, rahim duvarının içerisine veya dışarısına doğru büyüyebilen lezyonlardır. Çoğu myom iyi huyludur (benign) , ama oldukça küçük bir kısmı kötü huylu (malign-kanser) olabilir. Myomlar çoğunlukla ağrı veya yoğun kanamalara sebeb olabilir. Laparoskopik cerrahi çoğu zaman myomların çıkarılmasında kullanılabilir.

Yumurtalık kistleri- Bazı kadınlar yumurtalıklarında kistlere sahip olabilirler. Kistler sıklıkla tedavisiz kaybolabilirler. Eğer kaybolmuyorlarsa, laparoskopi ile çıkarılabilirler.

Dış gebelik- Günümüzde laparoskopi, dış gebeliğin tanısının konulması ve tedavisinde altın standart tedavi olarak kabul edilir.

Pelvik taban bozuklukları- Laparoskopik cerrahi idrar kaçırma ve rahim sarkması gibi pelvik taban bozukluklarının tedavisinde kullanılabilir.

Kanser- Endometriyum (rahim) kanseri gibi bazı jinekolojik kanserlerin tedavileri laparoskopik cerrahi ile yapılabilir.

 

 

Gelişmiş ekipman gerektirdiği için laparoskopik cerrahi konvansiyonel cerrahiye göre pahalıdır ve tüm hastaneler bu imkanı sunamaz. Ayrıca, cerrahların laparoskopik cerrahiyi uygulayabilmeleri için konvansiyonel cerrahi eğitimlerinin üzerine özel bir eğitim almaları gerekir. Konvansiyonel açık cerrahideki üç boyutlu çalışma becerilerini iki boyutlu bir video ekranında çalışmaya aktarmayı öğrenmeleri gerekir. Öğrenme eğrisi daha uzun olup, cerrahlar için özel bir eğitim, ilgi, istek ve sabır gerektiren meşakkatli bir süreçtir.