Tüp Bebek ve İnfertilite
( Kısırlık ) Tedavisi

İrenbe Tüp Bebek Merkezi, Kadın Sağlığı ve İnfertilite alanlarında 1983 yılından bu yana hizmet vermektedir. İlk kez 1993 yılında başlayan tüp bebek çalışmalarımıza, konusunda uzman yurt dışı merkezlerin desteği ve işbirliği ile 1998 yılında İzmir'in ilk Özel Tüp Bebek Merkezi olma ünvanına sahip olmuştur. Dünya genelinde söz sahibi ve önemli tüp bebek merkezlerinin teknik alt yapı ve klinik uygulamalarını tamamını ünitemizde bulabilirsiniz.

Merkezimizde uygulanan yöntemler; Mikroenjeksiyon (ICSI), IVF (In Vitro Fertilizasyon; Tüp Bebek), Yumurtlama tedavileri ve takipleri, Aşılama (IUI-Mikro çip yöntemiyle), mini tüp bebek tedavileri, Sperm değerlendirilmesi, Sperm yıkama ve Mikro-Çip ile Sperm seçimi, Embriyo Transferi (Taze veya dondurulmuş), Embriyo dondurma ve çözme işlemleri, YUMURTA dondurma çözme işlemleri, Preimlantasyon Genetik Tanı (PGT), ileri derecede şiddetli erkek sorunlarında Sperm bulma yöntemleri (TESA, Mikro TESE, TESE, PESA).

İrenbe Tüp Bebek Merkezi olarak bugüne kadar hasta memnuniyetini ve her konuda bilgilendirme ve şeffaflığı ön planda tuttuk. Çünkü yardımcı üreme teknikleri uygulamaları klinik ve laboratuvarın uyumlu çalıştığı bir düzene ihtiyaç duyar. Ünitemizde, bu düzen ve disiplin konusunda başarılı, deneyimli, kaliteden ödün vermeyen bir EKİP bulunmaktadır.

Başarı oranlarımızın giderek artması ve dünya geneliyle paralel gitmesi bize ayrıca mutluluk vermektedir.

 

İNFERTİLİTE VE TÜP BEBEK NEDİR?

Doğal süreçte her ay üretilen 1 veya 2 yumurta düzenli adet gören kadının adet döneminin ortası günlerinde karın boşluğuna bırakılır.

Tüp (Tuba uterine) denilen organ tarafından alınan yumurta, vajinadan gelen sperm ile tüpte buluşur ve döllenme tüp içerisinde gerçekleşir. 4-5 gün burada bekleyen ve rahme doğru yönlendirilen döllenmiş yumurta 5-6. gün civarında rahime ulaşır ve yerleşir. Böylece gebelik süreci başlar. Bu süreci etkileyen bir veya daha fazla sebep infertilite durumuna sebep olur.

İnfertilite 1 yıl süreyle korunmasız, düzenli cinsel birlikteliğe rağmen gebeliğin elde edilememesi olarak tanımlanmaktadır. Çiftlerin yaklaşık %15’i yani her 6 çiftten 1’i üreme çağlarının herhangi bir döneminde bu sorunu yaşamaktadır. Sorun bazında kadına veya erkeğe ait oranlar %40 gibi eşit görünmektedir. %10-15 çiftte ise belirgin bir problem saptanamamaktadır (idiopatik= açıklanamayan infertilite)

İnfertilitede de, diğer sağlık sorunlarında olduğu gibi asıl amaç nedenin öncelikle ortaya konmasıdır. Bu nedenle çiftler, hem kadın hem de erkek için yapılacak bazı tetkikler ile araştırılır.

Bu tetkikler;

● Kan testleri (hormon analizleri; serolojik testler vb.)

● Adet döneminde yapılan jinekolojik ve ultrasonografik muayene.

● Rahim filmi (HSG=Histerosalpingografi)

● Semen analizi (spermiogram) (yıkamalı veya yıkamasız değerlendirme, morfolojik=görüntüsel değerlendirme)

● Gereken durumlarda Laparoskopi / Histeroskopi.

Bu tanı yöntemlerine göre kişi ve eşinin bireysel durumları da göz önüne alınarak nasıl bir yaklaşım izleneceği, yardımcı üreme teknikleri kullanılıp kullanılmayacağı belirlenir.

Tüp Bebek yani In Vitro Fertilizasyon her iki eşey hücresinin yani hem yumurtanın hem de spermin vücut dışına alınarak laboratuvar ortamında tüp içerisine döllenmesidir. Konvansiyonel Yöntem yani klasik tüp bebek tedavisinde yumurta hücresi laboratuvar ortamında belirli sayıda sperm ilave edilerek döllenmeye bırakılırken Mikroenjeksiyon tedavisinde ise her bir yumurta hücresi ile tek bir sperm hücresi mikroskop altında enjekte edilmek suretiyle döllenir.

Doğal süreçte sperm ve yumurtanın bir araya gelmesini etkileyen birçok sebep tüp bebek uygulamasını gerektirmektedir.

Tüp bebek tedavisinin gerekli olduğu durumlar;

  1. Kadına ait sebepler:

● Tüplerin tıkalı olması

● Yumurtlama problemleri (polikistik over, hipogonadotropik hipogonadizm)

● Azalmış yumurtalık (over) rezervi ve ileri yaş

● Endometriozis (çikolata kisti)

  1. Erkeğe ait sebepler:

● Sperm sayı, yapı ve hareketliliğindeki problemler

● Erektil disfonksiyon (sertleşme problemleri)

● Genital organlara ait anatomik problemler (hipospadias, vas deferens-meni kanalı yokluğu veya tıkanıklığı vs)

●Hipogonadotropik hipogonadizm (beyinden gelen uyarıcı hormonların olmaması)

3) Açıklanamayan (idiopatik) infertilite

4) Tekrarlayan gebelik kayıpları olan ve genetik problem saptanan hastalarda sağlıklı embriyoyu belirlemek amacıyla Tüp Bebek Tedavisi uygulanır.

5) Anne veya babada, kalıtsal hastalık mevcudiyetinde sağlıklı embriyo ve sağlıklı gebelik elde etmek amacıyla, Tüp Bebek Tedavisi uygulanır.

6) Genetik analiz işlemi (PGD) 3.-5. gün embriyolara yapılan biyopsi işlemi sonrası, genetik laboratuvarlarında yapılan sağlıklı embriyoların tespiti ve sonrası (1-2 gün) sağlıklı embriyonun transfer edilmesi şeklinde yapılmaktadır.

Merkezimizde Tüp Bebek Tedavisindeki Süreç

Ön Değerlendirme

İRENBE aynı zamanda bir 'Kadın Sağlığı Merkezi'dir.

Kliniğimize başvuran her kadın genel ve jinekolojik durumu açısından da değerlendirilir. Kişiye özgü bilgilere göre tam kan sayımı, kan grubu, açlık kan şekeri, lipid profili, bazı vitaminlerin kan düzeyi, tiroid fonksiyon testleri, rahim ağzı sürüntü değerlendirilmesi (pap smear), meme muayenesi - ultrasonografi ve mamograi yapılmaktadır. Bilinen hastalıklarınıza yönelik olarak gerekli konsültasyonlar da istenir. Adet döneminin genellikle 2. veya 3.günü yapılan muayene ile yumurtalık rezerviniz ve olası jinekolojik problemleriniz araştırılır. Gerekirse bazı hormon tetkikleri istenebilir. Adet dönemi bittikten hemen sonra rahim boşluğu ve tüplerin duru¬munu belirlemeye yönelik rahim filmi istenebilir. Erkek hasta ise 3-5 günlük cinsel perhizle sperm örneği verir. Sperm analizi problemli çıkan hastalarda 2-3 hafta arayla yeni bir örnek, gerekirse Ürolojik muayene, hormon analizi, genetik analiz istenebilir. Muayene ve tetkikler ile saptanan sorunlara yönelik olarak anestezi altında histeroskopi (rahim içi boşluğunun kamera ile gözlenmesi), laparoskopi (karın iç boşluğunun kamera ile değerlendirilmesi, gerekli müda¬halenin yapılması=kapalı ameliyat) yapılması gerekebilir. Başvuran çiftlerde eğer mevcut ise sağlık problemlerinin (şeker hastalığı, guatr, kansızlık, kalp hastalığı) düzeltilm¬esi, vücut kitle endeksleri fazla olan hastaların kilo vermesi, sigara içiminin bırakılması tedavi başlamadan yapılması gereken yaklaşımlar olabilir. Gerekli görüldüğü takdirde eksik vitamin ve antioksidan ilaçların takviyesi de yapılabilir.

Tedaviye Başlama

Tüp bebek tedavisinde sebep erkek faktörü olsa da kadın tedavi görmektedir. Tedavinin verimli olması için yeterli ve kaliteli yumurta ve sperm elde edilmesi esastır. Bu anlamda uygulanan birçok yumurta uyarılma protokolü mevcuttur. Bu tedavilerden hangisinin uygun olduğuna kişisel veriler (yaş, yumurta sayısı, vücut kitle endeksi, sigara içimi, işlem özelliği-pgd vs) ışığında karar verilir. Bu anlamda uygulanan tedaviler ve ilaçlar şöyledir; 1) Uzun protokol Genellikle yumurta rezervi yeterli hastalarda tedaviye başlanacak aydan bir önceki âdetin 21. günü başlar. Öncesinde doğum kontrol hapı da verilebilir. GnRH-analogları belirli dozlarda yapılarak vücudunuzun kendi kontrol sistemi baskılanır. Amaç yumurtalıklarınızın kontrolümüz dışında çalışmasını önlemektir. Bu ilaçlar yumurta toplanana kadar devam edilir. Adet olunca size uygun ayarlanan yumurta uyarıcı ilaçlar 10-12 gün süreyle yapılır. 2) Kısa protokol (antagonist) Adet kanamasının 2. veya 3.günü muayene sonrası yumurta uyarıcı ilaçlar başlanır. Tedaviye olan yanıtınıza göre tedavinin belirli günlerine yumurtalarınızın kendi halinde çatlamaması için GnRH-antagonist ilaçlar ilave edilir. Bu tedavi her hasta grubuna uygulanabildiği gibi daha çok yumurtalık rezervi az hastalarda uygulanır. 3) Co-flare ve mikrodoz protokol Bu tedavi daha çok yumurta rezervi azalmış hastalarda uygulanır. Co-fare protokolde tedavi âdetin 1 veya 2. günü GnRH agonisti başlanması ve ilerleyen günlerde yumurta uyarıcı ilaçların ilave edilmesi ile uygulanır. 4) Co-fare ve antagonist protokolün beraber uygulandığı modifiye protokol (ultrashort agonist +antagonist protokol) 5) Antagonist protokolde ...... sitrat 6) Ardışık uyarma Aynı siklus içinde iki kez uyarma (bu şekilde uygulama yumurta rezervi düşük olgularda fayda sağlamaktadır.)

Tedavinin Sürdürülmesi

Uygun protokolün seçimi sonrası 10-12 gün süren takip dönemi başlar. Bu dönemde 3-4 kez kliniğe gelinerek ultrasonografik muayene ve gerekirse hormon analizi (estradiol, LH, progesteron) yapılarak tedaviye olan cevabınız kontrol edilir. Elde edilen sonuçlara göre ilaç ilavesi veya azaltılması yapılır. FOLLİKÜL adı verilen içi yumurta hücresi içeren sıvı dolu keseciklerin büyüklüğü yaklaşık 18 mm devam eder. Bu aşamada tedavinin titizlikle sürdürülmesi çok önemlidir.

Final Aşaması (Yumurta Olgunlaştırılması veya Çatlatma)

Folliküllerinizin büyüklüğü yaklaşık 18 mm'e ulaşınca uygun iğneler uygulanarak yumurtalarınızın olgunlaşması ve kolayca alınabilen hale getirilmesi sağlanır, ilaç uygulandıktan 34-36 saat sonra yumurta toplama günü ayarlanır.

YUMURTA TOPLANMASI (OPU – Oocyte pick-up)

İşlem damardan verilen anestezi altında yapılır. Özel tasarlanmış bir iğne ve pompa vasıtasıyla sıvı dolu kesecikler (folliküller) emilerek tüpe alınır. Laboratuvar ortamında incelenerek yumurtalar bu sıvı içerisinden ayrıştırılır.

Sperm elde etme;

Tedavi planlanırken erkek hasta ile ilgili veriler daha önceden elde edilmiştir. Buna göre yumurta toplanması günü 3-5 günlük perhiz olan eş taze meni(semen) örneği verir. Perhiz süresi takip dönemi sırasında hatırlatılır.

Ciddi erkek faktörlü tedavi alan çiftlerde sperm örneği TESTİS veya EKLERİNDEN elde edilir. (TESA, MİKRO-TESE, PESA, MESA) İşlem için kullanılan örnekler dışında kalan materyal yasal süre zarfında saklanmaktadır.

Daha önceki incelemelerde menide ‘hareketli’ sperm bulunamamış hastalarda da TESE işlemi gerekebilir. Amaç daha kaliteli hareketli-canlı sperm örneği elde etmektir.

Labaratuvar Aşaması

Yumurtalar elde edildikten sonra 3-4 saat özel hazırlanmış inkübatör adı verilen cihazlarda bekletilir. Bunu takiben etraflarındaki destek hücre yığınından (Cumulus ooforus-granüloza hücreleri) arındırma işlemi yapılır. Mikroskop altında yapılan inceleme sonrası olgun olup olmadığı belirlenir. Sperm sayısı 15 milyon ve üzeri, hareketliliği yeterli (% 40 ve üzeri), morfolojisi norma olan hastalarda klasik yöntem denilen her bir yumurta hücresinin etrafına 100 bin sperm olacak şekilde yapılan konvansiyonel yöntem uygulanabilir. Mikroenjeksiyonda ise her bir yumurta hücresine 1 sperm enjekte edilir. Bu yöntem genel olarak yumurta rezervi azalmış, az sayıda yumurta elde edilen, sperm sayısı az olan veya cerrahi yöntem ile sperm elde edilen hasta gruplarında uygulanmakla beraber diğer hasta gruplarında da uygulanabilmektedir. Mikroenjeksiyon yönteminde döllenme oranı %70-80 civarındadır. Döllenmenin gerçekleşip gerçekleşmediği genellikle döllenme işleminden 16-17 saat sonra kontrol edilir (bir sonraki günün sabahı). Döllenme olmuş ise bölünme kontrolleri yapılır (KLİVAJ DÖNEMİ). Video takibindeki embriyolarda ise bu süreçler tamamen inkübatör içi otomatik olarak yapılmaktadır. Anne rahmine dönünceye kadar döllenmiş yumurtalar(embriyolar) anne rahmini taklit eden özel sıvılarda ve özel ortamlarda (inkübatör=ısısı ve gaz özelliği ayarlanmış cihazlar) bekletilir.

Embriyo Transferi

Taze embriyo transferinde genellikle 2-3. gün embriyo transferi yapılır. Uygun olan hastalarda 5.gün (blast) transferi de yapılabilir. Özel bir katatere yüklenen embriyolar, ultrason eşliğinde rahime nakledilir. Ünitemizde seçilmiş olgularda, ileri yaş grubunda 3. ve 5. gün transferi bir arada da (ardışık transfer de) yapılabilmektedir.

Embriyo Dondurma

İşlem sonrası kaliteli embriyolarınız var ise günlerine göre 3 veya 5. gün dondurularak saklanır. Bu yöntem ileriki denemeler için maliyeti azaltmakta ve sonuçta gebelik şansınızı arttırmaktadır. Embriyolarınız yasalarda belirtildiği üzere 5 yıl süreyle saklanabilmektedir. Son zamanlarda dondurulmuş ve çözülmüş embriyo transfer başarısı taze sikluslara göre daha fazladır. Zaman problemi olmayan olgularda embriyo dondurma tercih sebebi haline gelmiştir.

Gebelik Testi

Yumurta toplama işlemini takiben 12 gün sonra kanda gebelik testi (b-HCG) yapılır. Pozitif çıkan hastalarda gebeliğin gidişinin sağlıklı olup olmadığının takibi için 2 gün sonra yeniden test yapılır. Düzenli artış izlenen hastalar son testten 10-12 gün sonra ultrason kontrolüne çağrılır. Gebeliğin ilk 3 ayı ilaçlara belirtildiği düzende devam edilir.