HASTA HAKLARI YÖNETMELİĞİ

BÄ°RÄ°NCÄ° BÖLÜM

Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar ve Ä°lkeler

Amaç

Madde 1- Bu Yönetmelik; temel insan haklarının saÄŸlık hizmetleri sahasındaki yansıması olan ve baÅŸta Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nda, diÄŸer mevzuatta ve milletlerarası hukuki metinlerde kabul edilen "hasta hakları"nı somut olarak göstermek ve saÄŸlık hizmeti verilen bütün kurum ve kuruluÅŸlarda ve saÄŸlık kurum ve kuruluÅŸları dışında saÄŸlık hizmeti verilen hallerde, insan haysiyetine yakışır ÅŸekilde herkesin "hasta hakları"ndan faydalanabilmesine, hak ihlallerinden korunabilmesine ve gerektiÄŸinde hukuki korunma yollarını fiilen kullanabilmesine dair usül ve esasları düzenlemek amacı ile hazırlanmıştır.

Kapsam

Madde 2- Bu Yönetmelik; saÄŸlık hizmeti verilen resmi ve özel bütün kurum ve kuruluÅŸları, bu kurum ve kuruluÅŸlarda veya bunların dışında hizmete katılan her kademedeki ve unvandaki ilgilileri ve hizmetten faydalanma hakkını haiz olan bütün fertleri kapsar.

Dayanak

MADDE 3 – (BaÅŸlığı ile birlikte deÄŸiÅŸik:RG-16/1/2019-30657) Bu Yönetmelik; 7/5/1987 tarihli ve 3359 sayılı SaÄŸlık Hizmetleri Temel Kanununa ve 10/7/2018 tarihli ve 30474 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 1 sayılı CumhurbaÅŸkanlığı TeÅŸkilatı Hakkında CumhurbaÅŸkanlığı Kararnamesinin 355 inci ve 508 inci maddelerine dayanılarak hazırlanmıştır.

Tanımlar

Madde 4- Bu Yönetmelik'te geçen deyimlerden;

a) Bakanlık: Sağlık Bakanlığı'nı,

b) Hasta: Sağlık hizmetlerinden faydalanma ihtiyacı bulunan kimseyi,

c) Personel: Hizmetin, resmi veya özel saÄŸlık kurumlarında ve kuruluÅŸlarında veya serbest olarak sunulmasına bakılmaksızın, saÄŸlık hizmetinin verilmesine iÅŸtirak eden bütün saÄŸlık meslekleri mensuplarını ve saÄŸlık meslekleri mensubu olmasa bile saÄŸlık hizmetinin verilmesine sorumlu olarak iÅŸtirak eden kimseleri,

d) (DeÄŸiÅŸik:RG-8/5/2014-28994) SaÄŸlık kurum ve kuruluÅŸu: SaÄŸlık hizmeti verilen kamu veya özel bütün kurum ve kuruluÅŸları ile tababet icra edilen bütün yerleri,

e) Hasta hakları: Sağlık hizmetlerinden faydalanma ihtiyacı bulunan fertlerin, sırf insan olmaları sebebiyle sahip bulundukları ve T.C. Anayasası, milletlerarası andlaşmalar, kanunlar ve diğer mevzuat ile teminat altına alınmış bulunan haklarını,

f) (Ek:RG-8/5/2014-28994) Yeterlik: Yaşının küçüklüÄŸü yüzünden veya akıl hastalığı, akıl zayıflığı, sarhoÅŸluk ya da bunlara benzer sebeplerden biriyle akla uygun biçimde davranma yeteneÄŸinden yoksun olmayan onay verenin önerilen tıbbi müdahalede karşılaÅŸabileceÄŸi ya da reddettiÄŸinde doÄŸabilecek sonuçları makul bir ÅŸekilde anlama ve deÄŸerlendirme yeteneÄŸine sahip olma halini,

g) (Ek:RG-8/5/2014-28994) Tıbbi müdahale: Tıp mesleÄŸini icraya yetkili kiÅŸiler tarafından uygulanan, saÄŸlığı koruma, hastalıkların teÅŸhis ve tedavisi için ilgili meslekî yükümlülükler ve standartlara uygun olarak tıbbın sınırları içinde gerçekleÅŸtirilen fizikî ve ruhî giriÅŸimi,

ÄŸ) (Ek:RG-8/5/2014-28994) Bilgilendirme: Yapılması planlanan her türlü tıbbi müdahale öncesinde müdahaleyi gerçekleÅŸtirecek saÄŸlık meslek mensubu tarafından kiÅŸiye gerekli bilginin verilmesini,

h) (Ek:RG-8/5/2014-28994) Rıza: KiÅŸinin tıbbi müdahaleyi serbest iradesiyle ve bilgilendirilmiÅŸ olarak kabul etmesini,

ifade eder.

Ä°lkeler

Madde 5- Sağlık hizmetlerinin sunulmasında aşağıdaki ilkelere uyulması şarttır:

a) Bedeni, ruhi ve sosyal yönden tam bir iyilik hali içinde yaÅŸama hakkının, en temel insan hakkı olduÄŸu, hizmetin her safhasında daima gözönünde bulundurulur.

b) Herkesin yaÅŸama, maddi ve manevi varlığını koruma ve geliÅŸtirme hakkını haiz olduÄŸu ve hiçbir merci veya kimsenin bu hakkı ortadan kaldırmak yetkisinin olmadığı bilinerek, hastaya insanca muamelede bulunulur.

c) SaÄŸlık hizmetinin verilmesinde, hastaların, ırk, dil, din ve mezhep, cinsiyet, siyasi düÅŸünce, felsefi inanç ve ekonomik ve sosyal durumları ile sair farklılıkları dikkate alınamaz. SaÄŸlık hizmetleri, herkesin kolayca ulaÅŸabileceÄŸi ÅŸekilde planlanıp düzenlenir.

d) Tıbbi zorunluluklar ve kanunlarda yazılı haller dışında, rızası olmaksızın kiÅŸinin vücut bütünlüÄŸüne ve diÄŸer kiÅŸilik haklarına dokunulamaz.

e) Kişi, rızası ve Bakanlığın izni olmaksızın tıbbi araştırmalara tabi tutulamaz.

f) Kanun ile müsaade edilen haller ile tıbbi zorunluluklar dışında, hastanın özel hayatının ve aile hayatının gizliliÄŸine dokunulamaz.

 

Ä°KÄ°NCÄ° BÖLÜM

Sağlık Hizmetlerinden Faydalanma Hakkı

Adalet ve Hakkaniyete Uygun Olarak Faydalanma

Madde 6- Hasta, adalet ve hakkaniyet ilkeleri çerçevesinde saÄŸlıklı yaÅŸamanın teÅŸvik edilmesine yönelik faaliyetler ve koruyucu saÄŸlık hizmetleri de dahil olmak üzere, saÄŸlık hizmetlerinden ihtiyaçlarına uygun olarak faydalanma hakkına sahiptir. Bu hak, saÄŸlık hizmeti veren bütün kurum ve kuruluÅŸlar ile saÄŸlık hizmetinde görev alan personelin adalet ve hakkaniyet ilkelerine uygun hizmet verme yükümlülüklerini de içerir.

Bilgi Ä°steme

Madde 7- Hasta, saÄŸlık hizmetlerinden nasıl faydalanabileceÄŸi konusunda bilgi isteyebilir. Bu hak, hangi saÄŸlık kuruluÅŸundan hangi ÅŸartlara göre faydalanılabileceÄŸini, saÄŸlık kurum ve kuruluÅŸları tarafından verilen her türlü hizmet ve imkanın neler olduÄŸunu ve müracaat edilen kuruluÅŸta verilen saÄŸlık hizmetlerinden faydalanma usulüne öÄŸrenme haklarını da kapsar.

Bütün saÄŸlık kurum ve kuruluÅŸları, hastayı birinci fıkra uyarınca bilgilendirmek için yeterli teknik donanımı haiz birimi oluÅŸturmak; bu birimde, hastaya kesin ve yeterli bilgi verebilecek nitelik ve ehliyete sahip personeli daimi olarak istihdam etmek ve hastanın ihtiyacı olan birimlere kolayca ulaÅŸabilmesini temin etmek üzere, kuruluÅŸun uygun yerlerinde bilgilendirici tabela, broÅŸür ve iÅŸaretler bulundurmak gibi tedbirleri almak zorundadırlar.

SaÄŸlık KuruluÅŸunu Seçme ve DeÄŸiÅŸtirme

Madde 8- Hasta; tabi olduÄŸu mevzuatın öngördüÄŸü usül ve ÅŸartlara uyulmak kaydı ile, saÄŸlık kurum ve kuruluÅŸunu seçme ve seçtiÄŸi saÄŸlık kuruluÅŸunda verilen saÄŸlık hizmetinden faydalanma hakkına sahiptir.

Mevzuat ile belirlenmiÅŸ sevk sistemine uygun olmak ÅŸartı ile hasta saÄŸlık kuruluÅŸunu deÄŸiÅŸtirebilir. Ancak, kuruluÅŸu deÄŸiÅŸtirmenin hayati tehlikeye yol açıp açmayacağı ve hastalığının daha da ağırlaşıp ağırlaÅŸmayacağı hususlarında hastanın tabip tarafından aydınlatılması ve hayati tehlike bakımından saÄŸlık kuruluÅŸunun deÄŸiÅŸtirilmesinde tıbben sakınca görülmemesi esastır.

Acil vak'alar dışında, herhangi bir sosyal güvenlik kuruluÅŸuna baÄŸlı olup da mevzuatın öngördüÄŸü sevk zincirine uymayanlar aradaki ücret farkını kendileri karşılar.

Hastanın saÄŸlık kuruluÅŸunda kalmasında tıbben fayda bulunmayan veya bir baÅŸka saÄŸlık kuruluÅŸuna nakli gerekli olan hallerde, durum hastaya veya 15 inci maddenin ikinci fıkrasında belirtilen kiÅŸilere açıklanır. Nakilden önce, gereken bilgiler nakil talebinde bulunulan veya tıbben uygun görülen saÄŸlık kuruluÅŸuna, sevkeden kuruluÅŸ veya mevzuatla belirlenen yetkililerce verilir. Her iki durumda da hizmetin aksamadan ve kesintisiz olarak verilmesi esastır.

Personeli Tanıma, Seçme ve DeÄŸiÅŸtirme

Madde 9- Hastaya talebi halinde, kendisine saÄŸlık hizmeti verecek veya vermekte olan tabiplerin ve diÄŸer personelin kimlikleri, görev ve unvanları hakkında bilgi verilir.

Mevzuat ile belirlenmiÅŸ usüllere uyulmak ÅŸartı ile hastanın, kendisine saÄŸlık hizmeti verecek olan personeli serbestçe seçme, tedavisi ile ilgilenen tabibi deÄŸiÅŸtirme ve baÅŸka tabiplerin konsültasyonunu istemek hakkı vardır.

Personeli seçme, tabibi deÄŸiÅŸtirme ve konsültasyon isteme hakları kullanıldığında, mevzuat ile belirlenen ücret farkı, bu hakları kullanan hasta tarafından karşılanır.

Öncelik Sırasının Belirlenmesini Ä°steme

Madde 10- SaÄŸlık kuruluÅŸunun hizmet verme imkanlarının yetersiz veya sınırlı olması sebebiyle saÄŸlık hizmeti talebi zamanında karşılanamayan hallerde, hastanın, öncelik hakkının tıbbi kriterlere dayalı ve objektif olarak belirlenmesini istemek hakkı vardır.

Acil ve adli vak'alar ile yaÅŸlılar ve (DeÄŸiÅŸik ibare:RG-16/1/2019-30657) engelliler hakkında öncelik sırasının belirlenmesinde ilgili mevzuat hükümleri uygulanır.

Tıbbi Gereklere Uygun Teşhis, Tedavi ve Bakım

Madde 11- Hasta, modern tıbbi bilgi ve teknolojinin gereklerine uygun olarak teşhisinin konulmasını, tedavisinin yapılmasını ve bakımını istemek hakkına sahiptir.

Tababetin ilkelerine ve tababet ile ilgili mevzuat hükümlerine aykırı veya aldatıcı mahiyette teÅŸhis ve tedavi yapılamaz.

Tıbbi Gereklilikler Dışında Müdahale Yasağı

Madde 12- TeÅŸhis, tedavi veya korunma maksadı olmaksızın, ölüme veya hayati tehlikeye yol açabilecek veya vücut bütünlüÄŸünü ihlal edebilecek veya akli veya bedeni mukavemeti azaltabilecek hiçbir ÅŸey yapılamaz ve talep de edilemez.

Ötenazi Yasağı

Madde 13- Ötenazi yasaktır.

Tıbbi gereklerden bahisle veya her ne suretle olursa olsun, hayat hakkından vazgeçilemez. Kendisinin veya bir baÅŸkasının talebi olsa dahil, kimsenin hayatına son verilemez.

Tıbbi Özen Gösterilmesi

Madde 14- Personel, hastanın durumunun gerektirdiÄŸi tıbbi özeni gösterir. Hastanın hayatını kurtarmak veya saÄŸlığını korumak mümkün olmadığı takdirde dahi, ıstırabını azaltmaya veya dindirmeye çalışmak zorunludur.

 

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Sağlık Durumu İle İlgili Bilgi Alma Hakkı

Bilgilendirmenin Kapsamı

Madde 15- (Başlığı ile birlikte değişik:RG-8/5/2014-28994)

Hastaya;

a) Hastalığın muhtemel sebepleri ve nasıl seyredeceği,

b) Tıbbi müdahalenin kim tarafından nerede, ne ÅŸekilde ve nasıl yapılacağı ile tahmini süresi,

c) DiÄŸer tanı ve tedavi seçenekleri ve bu seçeneklerin getireceÄŸi fayda ve riskler ile hastanın saÄŸlığı üzerindeki muhtemel etkileri,

ç) Muhtemel komplikasyonları,

d) Reddetme durumunda ortaya çıkabilecek muhtemel fayda ve riskleri,

e) Kullanılacak ilaçların önemli özellikleri,

f) SaÄŸlığı için kritik olan yaÅŸam tarzı önerileri,

g) GerektiÄŸinde aynı konuda tıbbî yardıma nasıl ulaÅŸabileceÄŸi,

hususlarında bilgi verilir.

Kayıtları İnceleme

Madde 16- Hasta, saÄŸlık durumu ile ilgili bilgiler bulunan dosyayı ve kayıtları, doÄŸrudan veya vekili veya kanuni temsilcisi vasıtası ile inceleyebilir ve bir suretini alabilir. Bu kayıtlar, sadece hastanın tedavisi ile doÄŸrudan ilgili olanlar tarafından görülebilir.

Kayıtların Düzeltilmesini Ä°steme

Madde 17- Hasta; saÄŸlık kurum ve kuruluÅŸları nezdinde bulunan kayıtlarında eksik, belirsiz ve hatalı tıbbi ve ÅŸahsi bilgilerin tamamlanmasını, açıklanmasını, düzeltilmesini ve nihai saÄŸlık durumu ve ÅŸahsi durumuna uygun hale getirilmesini isteyebilir.

Bu hak, hastanın saÄŸlık durumu ile ilgili raporlara itiraz ve aynı veya baÅŸka kurum ve kuruluÅŸlarda saÄŸlık durumu hakkında yeni rapor düzenlenmesini isteme haklarını da kapsar.

Bilgi Vermenin Usulü

Madde 18- (DeÄŸiÅŸik:RG-8/5/2014-28994)

Bilgi, mümkün olduÄŸunca sade ÅŸekilde, tereddüt ve ÅŸüpheye yer verilmeden, hastanın sosyal ve kültürel düzeyine uygun olarak anlayabileceÄŸi ÅŸekilde verilir.

Hasta, tıbbi müdahaleyi gerçekleÅŸtirecek saÄŸlık meslek mensubu tarafından tıbbi müdahale konusunda sözlü olarak bilgilendirilir. Bilgilendirme ve tıbbi müdahaleyi yapacak saÄŸlık meslek mensubunun farklı olmasını zorunlu kılan durumlarda, bu duruma iliÅŸkin hastaya açıklama yapılmak suretiyle bilgilendirme yeterliliÄŸine sahip baÅŸka bir saÄŸlık meslek mensubu tarafından bilgilendirme yapılabilir.

Hastanın kendisinin bilgilendirilmesi esastır. Hastanın kendisi yerine bir başkasının bilgilendirilmesini talep etmesi halinde, bu talep kişinin imzası ile yazılı olarak kayıt altına alınmak kaydıyla sadece bilgilendirilmesi istenilen kişilere bilgi verilir.

Hasta, aynı ÅŸikayeti ile ilgili olarak bir baÅŸka hekimden de saÄŸlık durumu hakkında ikinci bir görüÅŸ almayı talep edebilir.

Acil durumlar dışında, bilgilendirme hastaya makul süre tanınarak yapılır.

Bilgilendirme uygun ortamda ve hastanın mahremiyeti korunarak yapılır.

Hastanın talebi halinde yapılacak işlemin bedeline ilişkin bilgiler sağlık hizmet sunucusunun ilgili birimleri tarafından verilir.

Bilgi Verilmesi Caiz Olmayan ve Tedbir Alınması Gereken haller

Madde 19- Hastanın manevi yapısı üzerinde fena tesir yapmak suretiyle hastalığın artması ihtimalinin bulunması ve hastalığın seyrinin ve sonucunun vahim görülmesi hallerinde, teÅŸhisin saklanması caizdir.

Hastaya veya yakınlarına, hastanın saÄŸlık durumu hakkında bilgi verilip verilmemesi, yukarıdaki fıkrada belirtilen ÅŸartlar çerçevesinde tabibinin takdirine baÄŸlıdır.

Tedavisi olmayan bir teÅŸhis, ancak bir tabip tarafından ve tam bir ihtiyat içinde hastaya hissettirilebilir veya bildirilebilir. Hastanın aksi yönde bir talebinin bulunmaması veya açıklanacağı ÅŸahsın önceden belirlenmemesi halinde, böyle bir teÅŸhis ailesine bildirilir.

Bilgi Verilmesini Yasaklama

Madde 20- (DeÄŸiÅŸik:RG-8/5/2014-28994)

Ä°lgili mevzuat hükümleri ve/veya yetkili mercilerce alınacak tedbirlerin gerektirdiÄŸi haller dışında; kiÅŸi, saÄŸlık durumu hakkında kendisinin, yakınlarının ya da hiç kimsenin bilgilendirilmemesini talep edebilir. Bu durumda kiÅŸinin kararı yazılı olarak alınır. Hasta, bilgi verilmemesi talebini istediÄŸi zaman deÄŸiÅŸtirebilir ve bilgi verilmesini talep edebilir.

 

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Hasta Haklarının Korunması

Mahremiyete Saygı Gösterilmesi

Madde 21- Hastanın, mahremiyetine saygı gösterilmesi esastır. Hasta mahremiyetinin korunmasını açıkça talep de edebilir. Her türlü tıbbi müdahale, hastanın mahremiyetine saygı gösterilmek suretiyle icra edilir.

Mahremiyete saygı gösterilmesi ve bunu istemek hakkı;

a) Hastanın, saÄŸlık durumu ile ilgili tıbbi deÄŸerlendirmelerin gizlilik içerisinde yürütülmesini,

b) Muayenenin, teÅŸhisin, tedavinin ve hasta ile doÄŸrudan teması gerektiren diÄŸer iÅŸlemlerin makul bir gizlilik ortamında gerçekleÅŸtirilmesini,

c) Tıbben sakınca olmayan hallerde yanında bir yakınının bulunmasına izin verilmesini,

d) Tedavisi ile doÄŸrudan ilgili olmayan kimselerin, tıbbi müdahale sırasında bulunmamasını,

e) Hastalığın mahiyeti gerektirmedikçe hastanın ÅŸahsi ve ailevi hayatına  müdahale edilmemesini,

f) Sağlık harcamalarının kaynağının gizli tutulmasını, kapsar.

Ölüm olayı, mahremiyetin bozulması hakkını vermez.

EÄŸitim verilen saÄŸlık kurum ve kuruluÅŸlarında, hastanın tedavisi ile doÄŸrudan ilgili olmayanların tıbbi müdahale sırasında bulunması gerekli ise; önceden veya tedavi sırasında bunun için hastanın ayrıca rızası alınır.

Rıza Olmaksızın Tıbbi Ameliyeye Tabi Tutulmama

Madde 22- Kanunda gösterilen istisnalar hariç olmak üzere, kimse, rızası olmaksızın ve verdiÄŸi rızaya uygun olmayan bir ÅŸekilde tıbbi ameliyeye tabi tutulamaz.

Bir suç iÅŸlediÄŸi veya buna iÅŸtirak ettiÄŸi ÅŸüphesi altında bulunan kiÅŸinin iÅŸlediÄŸi suçun muhtemel delillerinin, kendisinin veya maÄŸdurun vücudunda olduÄŸu düÅŸünülen hallerde; bu delillerin ortaya çıkarılması için sanığın veya maÄŸdurun tıbbi ameliyeye tabi tutulması, hakimin kararına baÄŸlıdır.

Gecikmesinde sakınca bulunan hallerde bu ameliye, cumhuriyet savcısının talebi üzerine yapılabilir.

Bilgilerin Gizli Tutulması

Madde 23- SaÄŸlık hizmetinin verilmesi sebebiyle edinilen bilgiler, kanun ile müsaade edilen haller dışında, hiçbir ÅŸekilde açıklanamaz.

KiÅŸinin rızasına dayansa bile, kiÅŸilik haklarından bütünüyle vazgeçilmesi, bu hakların baÅŸkalarına devri veya aşırı ÅŸekilde sınırlanması neticesini doÄŸuran hallerde bilginin açıklanması, bunları açıklayanın hukuki sorumluluÄŸunu kaldırmaz.

Hukuki ve ahlaki yönden geçerli ve haklı bir sebebe dayanmaksızın hastaya zarar verme ihtimali bulunan bilginin ifÅŸa edilmesi, personelin ve diÄŸer kimselerin hukuki ve cezai sorumluluÄŸunu da gerektirir.

AraÅŸtırma ve eÄŸitim amacı ile yapılan faaliyetlerde de hastanın kimlik bilgileri, rızası olmaksızın açıklanamaz.

 

BEŞİNCÄ° BÖLÜM

Tıbbi Müdahalede Hastanın Rızası

Hastanın Rızası ve İzin

Madde 24- (DeÄŸiÅŸik:RG-8/5/2014-28994)

Tıbbi müdahalelerde hastanın rızası gerekir. Hasta küçük veya mahcur ise velisinden veya vasisinden izin alınır. Hastanın, velisinin veya vasisinin olmadığı veya hazır bulunamadığı veya hastanın ifade gücünün olmadığı hallerde, bu ÅŸart aranmaz.

Kanuni temsilcinin rızasının yeterli olduÄŸu hallerde dahi, anlatılanları anlayabilecekleri ölçüde, küçük veya kısıtlı olan hastanın dinlenmesi suretiyle mümkün olduÄŸu kadar bilgilendirme sürecine  ve  tedavisi ile ilgili alınacak kararlara katılımı saÄŸlanır.

SaÄŸlık kurum ve kuruluÅŸları tarafından engellilerin durumuna uygun bilgilendirme yapılmasına ve rıza alınmasına yönelik gerekli tedbirler alınır.

Kanuni temsilci tarafından rıza verilmeyen hallerde, müdahalede bulunmak tıbben gerekli ise, velayet ve vesayet altındaki hastaya tıbbi müdahalede bulunulabilmesi; Türk Medeni Kanununun 346 ncı ve 487 inci maddeleri uyarınca mahkeme kararına baÄŸlıdır.

Tıbbi müdahale sırasında isteÄŸini açıklayabilecek durumda bulunmayan bir hastanın, tıbbî müdahale ile ilgili olarak önceden açıklamış olduÄŸu istekleri göz önüne alınır.

YeterliÄŸin zaman zaman kaybedildiÄŸi tekrarlayıcı hastalıklarda, hastadan yeterliÄŸi olduÄŸu dönemde onu kaybettiÄŸi dönemlere iliÅŸkin yapılacak tıbbi müdahale için rıza vermesi istenebilir.

Hastanın rızasının alınamadığı hayati tehlikesinin bulunduÄŸu ve bilincinin kapalı olduÄŸu acil durumlar ile hastanın bir organının kaybına veya fonksiyonunu ifa edemez hale gelmesine yol açacak durumun varlığı halinde, hastaya tıbbi müdahalede bulunmak rızaya baÄŸlı deÄŸildir. Bu durumda hastaya gerekli tıbbi müdahale yapılarak durum kayıt altına alınır. Ancak bu durumda, mümkünse hastanın orada bulunan yakını veya kanuni temsilcisi; mümkün olmadığı takdirde de tıbbi müdahale sonrasında hastanın yakını veya kanuni temsilcisi bilgilendirilir. Ancak hastanın bilinci açıldıktan sonraki tıbbi müdahaleler için hastanın yeterliÄŸi ve ifade edebilme gücüne baÄŸlı olarak rıza iÅŸlemlerine baÅŸvurulur.

SaÄŸlık kurum ve kuruluÅŸlarında yatarak tedavisi tamamlanan hastaya, genel saÄŸlık durumu, ilaçları, kontrol tarihleri diyet ve sonrasında neler yapması gerektiÄŸi gibi bilgileri içeren taburcu sonrası tedavi planı saÄŸlık meslek mensubu tarafından sözel olarak anlatılır. Daha sonra bu tedavi planının yer aldığı epikrizin bir nüshası hastaya verilir.

Tedaviyi Reddetme ve Durdurma

Madde 25- Kanunen zorunlu olan haller dışında ve doÄŸabilecek olumsuz sonuçların sorumluluÄŸu hastaya ait olmak üzere; hasta kendisine uygulanması planlanan veya uygulanmakta olan tedaviyi reddetmek veya durdurulmasını istemek hakkına sahiptir. Bu halde, tedavinin uygulanmamasından doÄŸacak sonuçların hastaya veya kanuni temsilcilerine veyahut yakınlarına anlatılması ve bunu gösteren yazılı belge alınması gerekir.

Bu hakkın kullanılması, hastanın saÄŸlık kuruluÅŸuna tekrar müracaatında hasta aleyhine kullanılamaz.

Rıza Formu

Madde 26- (Başlığı ile birlikte değişik:RG-8/5/2014-28994)

Mevzuatta öngörülen durumlar ile uyuÅŸmazlığa mahal vermesi tıbben muhtemel görülen tıbbi müdahaleler için saÄŸlık kurum ve kuruluÅŸunca 15 inci maddedeki bilgileri içeren rıza formu hazırlanır. Rıza formunda yer alan bilgiler; sözlü olarak hastaya aktarılarak rıza formu hastaya veya kanuni temsilcisine imzalatılır. Rıza formu iki nüsha olarak imza altına alınır ve bir nüshası hastanın dosyasına konulur, diÄŸeri ise hastaya veya kanuni temsilcisine verilir. Acil durumlarda tıbbi müdahalenin hasta tarafından kabul edilmemesi durumunda, bu beyan imzalı olarak alınır, imzadan imtina etmesi halinde durum tutanak altına alınır. Rıza formu bilgilendirmeyi yapan ve tıbbi müdahaleyi gerçekleÅŸtirecek saÄŸlık meslek mensubu tarafından imzalanır. Verilen bilgilerin doÄŸruluÄŸundan ilgili saÄŸlık meslek mensubu sorumludur. Rıza formları arÅŸiv mevzuatına uygun olarak muhafaza edilir.

Alışılmış Olmayan Tedavi Usullerinin Uygulanması

Madde 27- Klinik veya laboratuar muayeneleri sonucunda bilinen klasik tedavi metodlarının hastaya fayda vermeyeceÄŸinin sabit olması ve daha evvel deney hayvanları üzerinde kafi derecede tecrübe edilmek suretiyle faydalı tesirlerinin anlaşılması ve hastanın rızasının bulunması ÅŸartları birlikte mevcut olduÄŸunda, bilinen klasik tedavi metodları yerine baÅŸka bir tedavi usulü uygulanabilir. Ayrıca, bilinen klasik tedavi metodu dışındaki bir metodun uygulanabilmesi için, hastaya faydalı olacağının ve bu tedavinin bilinen klasik tedavi usullerinden daha elveriÅŸsiz sonuç vermeyeceÄŸinin muhtemel olması da ÅŸarttır.

Evvelce tecrübe edilmemiÅŸ bir tıbbi tedavi ve müdahale usulü, ancak zarar vermeyeceÄŸinin ve hastayı kurtaracağının mutlak olarak öngörülmesi halinde yapılabilir.

Altıncı Bölüm'de yer alan hükümler saklıdır.

Rızanın Åžekli ve GeçerliliÄŸi

Madde 28- Mevzuatın öngördüÄŸü istisnalar dışında, rıza herhangi bir ÅŸekle baÄŸlı deÄŸildir.

Hukuka ve ahlaka aykırı olarak alınan rıza hükümsüzdür ve bu ÅŸekilde alınan rızaya dayanılarak müdahalede bulunulamaz.

Organ ve Doku Alınmasında Rıza

Madde 29- 18 yaşından küçük ve mümeyyiz olmayanlardan organ ve doku alınamaz. Bu ÅŸartları tamam olanlardan teÅŸhis, tedavi ve bilimsel amaçlar ile organ veya doku alınması, 2238 sayılı Organ ve Doku Alınması, Saklanması ve Nakli Hakkında Kanun'un 6 ncı maddesinde öngörülen yazılı ÅŸekil ÅŸartına tabidir. Ölüden organ ve doku alınma ÅŸartı ve cesetlerin bilimsel araÅŸtırma için muhafazası hususunda 2238 sayılı Kanun'un 14 üncü maddesi hükümleri saklıdır.

Aile Planlanması Hizmetleri ve Gebeliğin Sona Erdirilmesi

Madde 30- Ä°lgilinin rızası mevcut olsun veya olmasın, Bakanlık tarafından tespit edilmiÅŸ olanlar dışındaki ilaç ve araçlar aile planlaması hizmetlerinde kullanılamaz.

GebeliÄŸin sona erdirilmesi, 2827 sayılı Nüfus Planlaması Hakkında Kanun ile öngörülen ÅŸartlara tabidir.

Sterilizasyon ve gebeliğin sona erdirilmesi hallerinde, hastanın rızası ile evli ise eşinin de rızası gereklidir.

Rızanın Kapsamı ve Aranmayacağı Haller

Madde 31- (Başlığı ile birlikte değişik:RG-8/5/2014-28994)

Rıza alınırken hastanın veya kanuni temsilcisinin tıbbi müdahalenin konusu ve sonuçları hakkında bilgilendirilip aydınlatılması esastır.

Hastanın verdiÄŸi rıza, tıbbi müdahalenin gerektirdiÄŸi sürecin devamı olan ve zorunlu sayılabilecek rutin iÅŸlemleri de kapsar.

Tıbbi müdahale, hasta tarafından verilen rızanın sınırları içerisinde olması gerekir.

Hastaya tıbbi müdahalede bulunulurken yapılan iÅŸlemin geniÅŸletilmesi gereÄŸi doÄŸduÄŸunda müdahale geniÅŸletilmediÄŸi takdirde hastanın bir organının kaybına veya fonksiyonunu ifa edemez hale gelmesine yol açabilecek tıbbi zaruret hâlinde rıza aranmaksızın tıbbi müdahale geniÅŸletilebilir.

 

ALTINCI BÖLÜM

Tıbbi Araştırmalar

Tıbbi Araştırmalarda Rıza

Madde 32- Hiç kimse; Bakanlığın izni ve kendi rızası bulunmaksızın, tecrübe, araÅŸtırma veya eÄŸitim amaçlı hiçbir tıbbi müdahale konusu yapılamaz.

Tıbbi araÅŸtırmalardan beklenen tıbbi fayda ve toplum menfaati, üzerinde araÅŸtırma yapılmasına rıza gösteren gönüllünün hayatından ve vücut bütünlüÄŸünün korunmasından üstün tutulamaz.

Tıbbi araÅŸtırmalar, sadece, mevzuata göre araÅŸtırmada bulunmayan yetkili ve yeterli tıbbi bilgi ve tecrübeyi haiz olan personel tarafından, mevzuat ile belirlenmiÅŸ bulunan yerlerde yürütülür.

Gönüllünün tıbbi araÅŸtırmaya rıza göstermiÅŸ olması, bu araÅŸtırmada görev alan personelin sorumluluÄŸunu ortadan kaldırmaz.

Gönüllünün Korunması ve Bilgilendirilmesi

Madde 33- AraÅŸtırmalarda, gönüllünün saÄŸlığına ve diÄŸer kiÅŸilik haklarına zarar verilmemesi için gereken bütün tedbirler alınır. AraÅŸtırmanın gönüllüye vereceÄŸi muhtemel zararlar önceden tespit edilemediÄŸi takdirde; gönüllü, rızası bulunsa dahi, araÅŸtırma konusu yapılamaz.

Gönüllü; araÅŸtırmanın maksadı, usulü, muhtemel faydaları ve zararları ve araÅŸtırmaya iÅŸtirak etmekten vazgeçebileceÄŸi ve araÅŸtırmanın her safhasında baÅŸlangıçta verdiÄŸi rızayı geri alabileceÄŸi hususlarında, önceden yeterince bilgilendirilir.

Rıza Alınmasının Usülü ve Åžekli

Madde 34- Tıbbi araÅŸtırma hakkında yeterince bilgilendirilmiÅŸ olan gönüllünün rızasının maddi veya manevi hiçbir baskı altında olmaksızın, tamamen serbest iradesine dayanılarak alınmasına azami ihtimam gösterilir.

Tıbbi araştırmalarda rıza yazılı şekil şartına tabidir.

Küçüklerin ve Mümeyyiz Olmayanların Durumu

Madde 35- ReÅŸit ve mümeyyiz olmayanlara, kendilerine faydası olmadan, sırf tıbbi araÅŸtırma amacı güden tıbbi müdahaleler hiçbir surette tatbik edilemez. Faydaları bulunması ÅŸartı ile reÅŸit ve mümeyyiz olmayanlar üzerinde tıbbi araÅŸtırma yapılması, velilerinin veya vasilerinin rızasına baÄŸlıdır.

Kanuni temsilci tarafından muvafakat verilmeyen hallerde, 24 üncü maddenin ikinci fıkrası hükmü uygulanır.

Ä°laç ve Terkiplerin AraÅŸtırma Amacıyla Kullanımı

Madde 36- Özel mevzuatına göre izin veya ruhsat alınmış olsa dahi, sırf tıbbi araÅŸtırma amacı ile hasta üzerinde kendi rızası ve Bakanlığın izni bulunmaksızın hiçbir ilaç ve terkip kullanılamaz.

Ä°laç ve terkiplerin tıbbi araÅŸtırmada kullanımı, 29/11/1993 tarihli ve 21480 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Ä°laç AraÅŸtırmaları Hakkında Yönetmelik hükümlerine tabidir.

 

YEDÄ°NCÄ° BÖLÜM

DiÄŸer Haklar

GüvenliÄŸin SaÄŸlanması

Madde 37- Herkesin, saÄŸlık kurum ve kuruluÅŸlarında güvenlik içinde olmayı bekleme ve bunu istemek hakları vardır.

Bütün saÄŸlık kurum ve kuruluÅŸları, hastaların ve ziyaretçi ve refakatçi gibi yakınlarının can ve mal güvenliklerinin korunması ve saÄŸlanması için gerekli tedbirleri almak zorundadırlar.

Tutuklu ve hükümlerin saÄŸlık kurum ve kuruluÅŸlarında muhafazaları ile ilgili özel mevzuat hükümleri saklıdır.

Dini Vecibeleri Yerine Getirebilme ve Dini Hizmetlerden Faydalanma

Madde 38- SaÄŸlık kurum ve kuruluÅŸlarının imkanları ölçüsünde hastalara dini vecibelerini serbestçe yerine getirebilmeleri için gereken tedbirler alınır.

Kurum hizmetlerinde aksamalara sebebiyet verilmemek, baÅŸkalarını rahatsız etmemek ve personelce düzenlenip yürütülen tıbbi tedaviye hiç bir ÅŸekilde müdahalede bulunulmamak ÅŸartı ile hastalara dini telkinde bulunmak ve onları manevi yönden desteklemek üzere talepleri halinde, dini inançlarına uygun olan din görevlisi davet edilir. Bunun için, saÄŸlık kurum ve kuruluÅŸlarında uygun zaman ve mekan belirlenir.

Ä°fadeye muktedir olmayıp da dini inancı bilinen ve kimsesiz olan agoni halindeki hastalar için de, talep ÅŸartı aranmaksızın, dini inançlarına uygun olan din görevlisi çaÄŸrılır.

Bu hakların nasıl ve ne zaman kullanılacağı ve bu konuda alınacak tedbirler, saÄŸlık kuruluÅŸunun çalışma usul ve esaslarını gösteren mevzuatta ayrıca düzenlenir.

Ä°nsani DeÄŸerlere Saygı Gösterilmesi ve Ziyaret

Madde 39- Hasta, kişilik değerlerine uygun bir şekilde ve ortamda sağlık hizmetlerinden faydalanma hakkına sahiptir.

SaÄŸlık hizmetlerinde görev alan bütün personel; hastalara, yakınlarına ve ziyaretçilere güleryüzlü, nazik, ÅŸefkatli ve saÄŸlık hizmetleri ile ilgili mevzuat ve bu Yönetmelik hükümlerine uygun ÅŸekilde davranmak zorundadır.

SaÄŸlık hizmetlerinin her safhasında, hastalara, onların bedeni ve ruhi durumları dikkate alınarak, hangi iÅŸlemin neden ve nasıl yapıldığı, yapılacağı ve bekletilmeleri sözkonusu ise, bekletilmenin sebepleri hususunda gerekli ve yeterli bilgi verilir.

SaÄŸlık kurum ve kuruluÅŸlarında, insan haysiyetine yakışır gereken her türlü hijyenik ÅŸartların saÄŸlanması, gürültünün ve rahatsız edici diÄŸer bütün etkenlerin bertaraf edilmesi esastır. GerektiÄŸinde, bu hususlar hasta tarafından talep konusu yapılabilir.

Hasta ziyaretçilerinin kabul edilmesi, kurum veya kuruluÅŸça belirlenen usul ve esaslara uygun olarak ve hastaların huzur ve sükunlarını bozacak fiil ve tutumlara sebebiyet vermeyecek ÅŸekilde gerçekleÅŸtirilir ve bu konuda gereken tedbirler alınır.

Refakatçi Bulundurma

Madde 40- Muayene ve tedavi sırasında hastaya yardımcı olmak üzere; mevzuatın ve kurum imkanlarının elverdiÄŸi ve hastanın saÄŸlık durumunun gerektirdiÄŸi ölçüde, tedaviden sorumlu olan tabibin uygun görmesine baÄŸlı olarak, refakatçi bulundurulması istenebilir.

Bu hakkın nasıl ve ne zaman kullanılacağı ve bu konuda alınacak tedbirler, saÄŸlık kurum ve kuruluÅŸunun çalışma usül ve esaslarını gösteren mevzuata ayrıca düzenlenir.

Hizmetin Sağlık Kurum ve Kuruluşu Dışında Verilmesi

Madde 41- Hastalar, aşağıdaki hallerde sağlık hizmetlerinden bulundukları yerlerde de faydalanabilirler:

a) Koruyucu sağlık hizmetlerinin verilmesinde,

b) Tıbbi sebeplerden dolayı saÄŸlık kuruluÅŸuna bizzat gidilemeyen veya götürülemeyen hallerde,

c) Tabii afetler gibi olaÄŸanüstü hallerde.

Hizmetin saÄŸlık kuruluÅŸu dışında verilmesi ile ilgili usul ve esaslar, Bakanlık tarafından ayrıca düzenlenir.

 

SEKÄ°ZÄ°NCÄ° BÖLÜM

Sorumluluk ve Hukuki Korunma Yolları

Müracaat, Åžikayet ve Dava Hakkı

Madde 42- Hastanın ve hasta ile ilgili bulunanların, hasta haklarının ihlali halinde, mevzuat çerçevesinde her türlü müracaat, ÅŸikayet ve dava hakları vardır.

Hastanın Uyması Gereken Kurallar

Madde 42/A – (Ek:RG-8/5/2014-28994)

Hasta sağlık hizmeti alırken aşağıdaki kurallara uyar:

a) BaÅŸvurduÄŸu saÄŸlık kurum ve kuruluÅŸunun kural ve uygulamalarına uygun davranır ve katılımcı bir yaklaşımla teÅŸhis ve tedavi ekibinin bir parçası olduÄŸu bilinciyle hareket eder.

b) Yakınmalarını, daha önce geçirdiÄŸi hastalıkları, gördüÄŸü tedavileri ve tıbbi müdahaleleri, eÄŸer varsa halen kullandığı ilaçları ve saÄŸlığıyla ilgili bilgileri mümkün olduÄŸunca eksiksiz ve doÄŸru olarak verir.

c) Hekim tarafından belirlenen sürelerde kontrole gelmeli ve tedavisinin gidiÅŸatı hakkında geri bildirimlerde bulunur.

ç) Randevu tarih ve saatine uyar ve deÄŸiÅŸiklikleri ilgili yere bildirir.

d) Ä°lgili mevzuata göre öncelik tanınan hastalar ile diÄŸer hastaların ve personelin haklarına saygı gösterir.

e) Personele sözlü ve fiziki saldırıya yönelik davranışlarda bulunmaz.

f) Haklarının ihlal edildiÄŸini düÅŸündüÄŸünde veya sorun yaÅŸadığında (DeÄŸiÅŸik Ä°bare:RG-23/12/2016-29927)  hasta hakları birimine baÅŸvurur.

Hasta Hakları Birimleri (1) Hasta Hakları Kurulları, Sertifikalı Eğitim

Madde 42/B – (Ek:RG-8/5/2014-28994)

Hasta hakları uygulamalarının yürütülmesi amacıyla saÄŸlık kurum ve kuruluÅŸları bünyesinde (DeÄŸiÅŸik Ä°bare:RG-23/12/2016-29927)  hasta hakları birimleri oluÅŸturulur.

Ä°l saÄŸlık müdürlüÄŸü; üniversite hastaneleri, (Mülga ibare:RG-16/1/2019-30657)(…) özel saÄŸlık kurum ve kuruluÅŸları, kamu hastaneleri, ağız diÅŸ saÄŸlığı merkezleri, aile saÄŸlığı merkezleri ve toplum saÄŸlığı merkezlerinden gelen baÅŸvuruları deÄŸerlendirmek, karara baÄŸlamak, öneri sunmak ve düzeltici iÅŸlemleri belirlemek üzere Hasta Hakları Kurulu oluÅŸturur.

Kurul, baÅŸkan dahil aÅŸağıdaki üyelerden oluÅŸur. Ä°l saÄŸlık müdürü veya müdürlük temsilcisi Kurulun baÅŸkanıdır.

(DeÄŸiÅŸik dördüncü fıkra:RG-16/1/2019-30657) DiÄŸer üyeler ÅŸunlardır: Åžikayet edilen personelin varsa üyesi olduÄŸu kamu kurumu niteliÄŸindeki meslek kuruluÅŸlarından bir temsilci, ÅŸikayet edilen personelin varsa üyesi olduÄŸu iÅŸyeri sendika temsilcisi, ÅŸikayet edilen personelin görev yaptığı kurumun ildeki üst yöneticisi tarafından görevlendirilen bir kurum temsilcisi, özel saÄŸlık kuruluÅŸlarında ise kuruluÅŸun üst yöneticisi tarafından belirlenen bir temsilci, hasta hakları derneklerinden yoksa tüketici derneklerinden bir temsilci, ildeki insan hakları kurulundan bir temsilci, valilikçe görevlendirilen bir vatandaÅŸ.

Birden fazla hasta hakları derneÄŸinin veya tüketici derneÄŸinin baÅŸvurması durumunda, dernek temsilcisi il saÄŸlık müdürlüÄŸünce kura yoluyla belirlenir.

Ä°l saÄŸlık müdürlüÄŸü ihtiyaç halinde birden fazla kurul oluÅŸturabilir.

Bu Yönetmelik kapsamında yapılacak sertifikalı eÄŸitimler 4/2/2014 tarihli ve 28903 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan SaÄŸlık Bakanlığı Sertifikalı EÄŸitim YönetmeliÄŸi hükümlerine tabidir.

Kurulun Görevleri, Çalışma Usul ve Esasları

Madde 42/C – (Ek:RG-8/5/2014-28994)

Kurulun görevleri ile çalışma usul ve esasları ÅŸunlardır;

a) Kurul, saÄŸlık kurum ve kuruluÅŸu tarafından yerinde çözülemeyen yazılı ve/veya elektronik baÅŸvuruları deÄŸerlendirir.

b) Hasta hakları uygulamalarına veya etik ilkelere aykırı davranış sebebiyle kurul tarafından verilen ihlal kararları, ilgili saÄŸlık kurum ve kuruluÅŸuna ve ilgili personele yazılı olarak tebliÄŸ edilir. Son altı ay içerisinde ikiden fazla hak ihlali kararı verilen saÄŸlık meslek mensubu hakkındaki dosya 663 sayılı SaÄŸlık Bakanlığı ve BaÄŸlı KuruluÅŸlarının TeÅŸkilat ve Görevleri Hakkında Kanunun 23 üncü maddesinin yedinci fıkrasının (b) bendi hükmüne göre SaÄŸlık Meslekleri Kuruluna gönderilir.

c) Kurul, gerek görürse hasta hakları ihlaline sebep olabilecek uygulamaları inceler  ve hasta haklarının geliÅŸtirilmesi için öneri ve düzeltici iÅŸlem belirlenmesine karar verir. SaÄŸlık kurum ve kuruluÅŸu belirlenen süre içinde gerekli önlemleri alır, giriÅŸimlerde bulunur ve yapılan iÅŸlem hakkında kurulu bilgilendirir.

ç) (Mülga Cümle:RG-23/12/2016-29927) (…) Sekretarya hizmetleri il saÄŸlık müdürlüÄŸü hasta hakları koordinatörlüÄŸünce yürütülür.

d) Kurul, baÅŸvurunun kurula ulaÅŸtığı tarihten itibaren otuz gün içerisinde baÅŸvuru hakkında karar verir.

e)  Kurul, üye tam sayısının salt çoÄŸunluÄŸu ile toplanır ve toplantıya katılan üyelerin salt çoÄŸunluÄŸu ile karar alır. Karara itirazı olan üyelerin karşı oy gerekçeleri, kararın altına özet olarak yazılır.

f) Kararlar, üyeler tarafından imzalanarak dosyalanır. Kararlar ilgili saÄŸlık kurum ve kuruluÅŸu ile baÅŸvurana bildirilir.

g) (DeÄŸiÅŸik Ä°bare:RG-23/12/2016-29927) Hasta hakları birimine yapılan baÅŸvurular ve kurulda görüÅŸülen dosyalar gizlidir, hiçbir ÅŸekilde üçüncü kiÅŸilere bilgi verilemez. Bilgi ve dosyalar resmi olarak talep edilmesi kaydıyla idari soruÅŸturma yapan incelemeciye ya da adli mercilere gizliliÄŸe riayet edilerek verilir. Kurul üyeleri gizliliÄŸe riayet etmekle yükümlüdür.

ÄŸ) Kurul gerek gördüÄŸünde ilgilileri kurula davet edebilir.

h) Sivil toplum temsilcisi ve sendika temsilcisi olan üyelerin görev süresi takvim yılıdır. Komisyon üyelerinin görev süresi iki yıldır. Süresi dolan üyeler tekrar görevlendirilebilir. Kurul toplantılarına mazeretsiz olarak üst üste üç defa katılmayan üyenin üyeliÄŸi sona erer ve bu kiÅŸiler üç yıl süreyle yeniden üye olarak seçilemez. Herhangi bir sebeple boÅŸalan üyelik için kalan süreyi tamamlamak üzere yeni üye seçilir.

ı) Tıbbi hata iddialarına ilişkin başvurular kurul tarafından değerlendirilmez.

Ä°l saÄŸlık müdürlüÄŸünce bu Yönetmelik uygulamalarına aykırı davranışı tespit edilen kurul üyelerinin üyeliÄŸine son verilir ve bunlar beÅŸ yıl süreyle yeniden üye olarak seçilemez.

Hasta hakları kurulu kararlarının özeti, ÅŸikayet edilen kiÅŸi isimlerine yer verilmeksizin il saÄŸlık müdürlüÄŸünün internet sayfasında duyurulur.

Sağlık Kurum ve Kuruluşlarının Sorumluluğu

Madde 43- Hasta haklarının ihlali halinde, personeli istihdam eden kurum ve kuruluÅŸ aleyhine maddi veya manevi veyahut hem maddi ve hem de manevi tazminat davası açılabilir.

Ancak, aleyhine dava açılacak merciin kamu kurum ve kuruluÅŸu olması halinde;

a) 2577 sayılı Ä°dari Yargılama Usulü Kanunu'nun 12 nci maddesine göre; hakkın bir idari iÅŸlem dolayısı ile ihlal edilmesi halinde ilgililer, doÄŸrudan doÄŸruya tam yargı davası veya iptal ve tam yargı davalarını birlikte açabilecekleri gibi ilk önce iptal davası açarak bu davanın karara baÄŸlanması üzerine dava açma süresi içerisinde tam yargı davası açabilirler.

b) Aynı Kanun'un 13 üncü maddesi uyarınca, zarar verici eylemin öÄŸrenildiÄŸi tarihten itibaren en geç bir yıl içinde maddi ve manevi tazminat olarak istenilen tazminat miktarı ayrı ayrı gösterilerek idareye müracaat edilmesi ve talebin açıkça veya zımnen reddi halinde kanuni süresi içinde idari yargı mercilerinde dava açılması gerekir.

Devlet Memuru veya DiÄŸer Kamu Görevlisi Personelin SorumluluÄŸu

Madde 44- Bu Yönetmelik'te gösterilmiÅŸ olan hasta haklarının fiilen kullanılmasına mani olan veya bu hakları baÅŸka ÅŸekilde ihlal eden personelin, cezai, mali ve inzibati sorumluluklarının tamamı veya bunlardan bir kısmı doÄŸabilir.

Birinci fıkrada belirtilen sorumluluklar haricinde, ihlalin durumuna göre, personeli istihdam eden kurum ve kuruluÅŸ tarafından personel hakkında uygulanacak idari tedbir ve müeyyideler saklıdır.

Kamu Personelinin SorumluluÄŸunu Tespit Usulü

Madde 45- Kamu kurum ve kuruluÅŸlarında görevli personelin, hasta haklarını ihlal eden fiil ve halleri, ÅŸikayet halinde veya idarece kendiliÄŸinden tespit edildiÄŸinde, hadisenin takibi, soruÅŸturulması ve gerekir ise müeyyideye baÄŸlanması için doÄŸrudan valiliklerce veyahut Bakanlık veya personelin görevli olduÄŸu kurumlar tarafından müfettiÅŸ veya muhakkik görevlendirilir.

Kamu Personeli Hakkındaki Müeyyideler

Madde 46- Hasta haklarının Devlet memuru veya diÄŸer kamu görevlisi personel tarafından ve görevleri sırasında herhangi bir ÅŸekilde ihlali halinde uygulanacak müeyyideler aÅŸağıda gösterilmiÅŸtir:

a) Kamu görevlisi olan personelin fiilinin niteliÄŸine göre, soruÅŸturmacı tarafından hakkında disiplin cezası teklif edilmiÅŸ ise, mevzuatın öngördüÄŸü disiplin cezaları yetkili amir veya kurullarca usulüne göre takdir edilir.

b) Hak ihlali aynı zamanda ceza hukukuna göre suç teÅŸkil ettiÄŸi takdirde, memur olan personel hakkında, Memurin Muhakematı Hakkında Kanunu Muvakkat hükümlerine göre yapılan soruÅŸturma sonucunda lüzum-u muhakeme kararı verilir ise, dosya cumhuriyet baÅŸsavcılığı'na gönderilerek ceza davası açılması ve böylece personel hakkında fiiline uygun bulunan cezai müeyyidenin tatbiki saÄŸlanır.

c) Anayasa'nın 40 ıncı maddesinin ikinci fıkrası, 129 uncu maddesinin beÅŸinci fıkrası ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 13 üncü maddesi ve ilgili diÄŸer mevzuat uyarınca, memurların ve diÄŸer kamu görevlilerinin hukuki sorumluluÄŸu doÄŸrudan doÄŸruya memur aleyhine açılacak dava yolu ile gerçekleÅŸtirilemez. Dava, 43 üncü maddede gösterilen usule göre, ancak idare aleyhine açılabilir. Bu personelin hukuki sorumluluÄŸunun doÄŸması, idare aleyhine açılacak dava neticesinde tazmin kararı verilmesine baÄŸlıdır.

Kamu görevlisi personelin verdiÄŸi zarar, mahkeme kararı üzerine idare tarafından tazmin edildikten sonra, müsebbibi olan sorumlu personele rücu edilir.

d) Kamu görevlisi personelin mesleklerini resmi görevleri dışında serbest olarak icra etmekte iken iÅŸledikleri fiillerden dolayı haklarında 47 nci maddeye göre iÅŸlem yapılır.

Kamu Görevlisi Olmayan Personelin SorumluluÄŸu

Madde 47- Hasta haklarının Devlet memuru veya diÄŸer kamu görevlisi olmayan personel tarafından herhangi bir ÅŸekilde ihlali halinde uygulanacak müeyyideler aÅŸağıda gösterilmiÅŸtir:

a) Kamu görevlisi olmayan personel; hakları ihlal edilen hastanın doÄŸrudan vaki olacak ÅŸikayeti üzerine veya bu fiillerin baÅŸka ÅŸekilde tespiti halinde Bakanlık veya baÅŸka kurum ve kuruluÅŸlar tarafından yapılan bildirim üzerine, bunların özel kanunlara göre kurulmuÅŸ olan kamu kurumu niteliÄŸindeki meslek kuruluÅŸları haysiyet divanlarınca disiplin cezaları ile cezalandırılabilir.

b) Kamu görevlisi olmayan personelin hasta haklarını ihlallerinden doÄŸan hukuki sorumlulukları, genel hükümlere göre doÄŸrudan doÄŸruya kendilerine veya bunları çalıştıran kurum ve kuruluÅŸlara karşı veya hem kendilerine ve hem de çalıştıranlara karşı birlikte dava açılarak ileri sürülebilir.

c) Kamu görevlisi olmayan personel hakkında, ceza hukukuna göre suç teÅŸkil eden fiilleri sebebiyle cezai müeyyideler tatbik edilmesi, genel hükümlere göre doÄŸrudan doÄŸruya cumhuriyet savcılıklarına yapılacak ihbar veya ÅŸikayet yoluyla gerçekleÅŸtirilebilir.

 

DOKUZUNCU BÖLÜM

Son Hükümler

Kurum ve KuruluÅŸ Yetkililerinin Görevi

Madde 48- SaÄŸlık kurum ve kuruluÅŸlarının yetkilileri; bu Yönetmelik'te ve diÄŸer mevzuatta belirtilen hasta haklarının lafzına ve ruhuna uygun olarak kullanılabilmesine yardımcı olmak amacı ile bu Yönetmelik'te gösterilen "hasta hakları"nı bir liste, tabela veya broÅŸür haline getirerek, bunları saÄŸlık kurum ve kuruluÅŸunun, hastalar, personel ve ziyaretçiler tarafından kolayca ulaşılıp okunabilecek uygun yerlerinde bulundurmak da dahil olmak üzere, gereken bütün tedbirleri almakla mükellef ve yetkilidir.

Saklı Olan Hükümler

Madde 49- Milli güvenliÄŸin, kamu düzeninin, kamu yararının, genel ahlakın ve genel saÄŸlığın korunması maksatları ve kanun hükümleri ile getirilen özel düzenlemeler ve sınırlamalar saklıdır.

GeçiÅŸ Hükmü

GEÇÄ°ÇÄ° MADDE 1 – (Ek:RG-8/5/2014-28994) (DeÄŸiÅŸik:RG-23/12/2016-29927)

SaÄŸlık kurum ve kuruluÅŸları bünyesinde bulunan hasta iletiÅŸim birimleri, en geç bir ay içerisinde hasta hakları birimine dönüÅŸtürülür.

Yürürlük

Madde 50- Bu Yönetmelik, yayımı tarihinde yürürlüÄŸe girer.

Yürütme

Madde 51- Bu Yönetmelik hükümlerini SaÄŸlık Bakanı yürütür.

______________________

 23/12/2016 tarihli ve 29927 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan deÄŸiÅŸiklik ile YönetmeliÄŸin 42/B maddesinin baÅŸlığında yer alan “hasta iletiÅŸim birimleri” ibaresi “hasta hakları birimleri” olarak deÄŸiÅŸtirilmiÅŸtir.
 

Kaynak : Mevzuat Bilgi Sistemi