• 13.05.2020

Merhaba Ecem öncelikle seni yakından tanıyalım? Neler yapıyorsun?
Merhaba, öncelikle Irenbe ailesine çok teÅŸekkür ediyorum. Ben Ecem TuÄŸlan. 4 mayıs 1995 doÄŸumlu bir Irenbe bebeÄŸiyim. Ege Üniversitesi Felsefe bölümü mezunuyum. Åžu an Ä°zmir Ekonomi Üniversitesi siyaset bilimleri ve uluslararası iliÅŸkiler bölümü yüksek lisans öÄŸrencisiyim. 2016 yılında 'Androidler Elektrikli Deja-vu YaÅŸar mı?' baÅŸlıklı bir makale yazdım ve makaleyi Nasa'nın baÅŸmühendisi Dr. Ravi Margasahayam'a sunarak, Nasa tarafından tanınan bir robopsikolog ünvanı aldım. Halen Dr. Ravi Margasahayam ile iklim krizi, marsın geleceÄŸi ve yapay zeka üzerine çalışmalar yapmaktayım. Aynı zamanda dünyanın ilk hologram oynatan ve doÄŸa dostu robotunu yaptığımız Fenom Robotics'in kurucu ortağıyım.

Bir Ä°renbe çocuÄŸu olarak seninle gurur duyuyoruz. BaÅŸarıların bizleri mutlu etti. Duymaya pek alışkın olmadığımız bir meslek dalı ile karşımızdasın. Robopsikolog nedir? Neler yapar? Biraz bu konuyu açar mısın?
Robopsikolog aslında ilk olarak Isaac Asimov'un 'Ben,Robot' adlı kitabında geçen bir terim. Kitapta bir robopsikolog olan Dr. Susan Calvin robotlardaki ‘hatalı’ kodları, diÄŸer bir tabirle anomalileri ve/ya beklenmeyen davranışların nedenlerini bulma ve bunları tedavi etme (kodları deÄŸiÅŸtirme) çalışıyor. Tıpkı ruhsal bozuklukları, anksiyete, sosyalfobi gibi hastalıkları araÅŸtıran ve bunları tedavi etmeyi amaçlayan psikologlar gibi... Ben daha günümüze uygun olan (çünkü henüz insan zekasına- özellikle duygusal zekaya- sahip bir robot mevcut deÄŸil.) bir ÅŸekilde bir robopsikolog olarak insan-robot etkileÅŸimi ve robot-robot etkileÅŸimini teorik alanda inceliyorum.
ÖrneÄŸin; iki farklı robot aynı kodla, aynı olaylara farklı tepkiler verebilir mi?, robotlar gerçekten insanlara hakim olursa bunun sosyal alandaki etkisi ne olur? Insanlar ve robotlar arasındaki iliÅŸkilerin düzenlenmesi, insanların robotlara ve robotların insanlara karşı tutum ve davranışlarının yine teorik olarak incelenmesi gibi konuları içeren oldukça eÄŸlenceli bir alan.

Kaç yaşından beri bu meslek dalına yöneldin? Ailenin yönledirmesi mi yoksa kendi ilgi alanına mı giriyordu?
Robotlara ilgim her zaman vardı sanırım, oyuncak olarak robotları tercih eder, bir elektronik alete çarptığımda ya da düÅŸürdüÄŸümde dönüp sanki canlılarmış gibi özür diler, onlarla konuÅŸurdum. Zamanla ilgim daha da belirgin hale geldi, yapay zeka ve nöroloji alanıyla ilgilenmeye baÅŸladım zamanla. Zihin ve beyin konuları daima ilgimi çeken bir nevi harikalar diyarıydı benim için. Liseden itibaren de hedeflerimi bu yönde belirledim ve üniversitede felsefe bölümünü tercih ettim. Nörofelsefe ve yapay zeka felsefesi alanında çalışmaya karar verdim. Psikoloji deÄŸil de felsefe seçmemin en büyük sebebi aslında felsefenin sorgulamaya ve düÅŸünmeye teÅŸvik etmesi, insanın aklına gelmeyecek konuları baÄŸdaÅŸtırmasını saÄŸlayan analiz ve benzeÅŸim kurma yetisi kazandırması ve ‘farklı’ olanı törpülemeye çalışmaktansa ona kucak açmasıydı.

Ailem de beni hedeflerim doÄŸrultusunda daima destekledi, kararlarıma saygı duyduklarını ve bena güvendiklerini, desteklerinin hep benimle olduÄŸunu her defasında dile getirdiler, beni her zaman destekleyen bir ailem olduÄŸu için çok ÅŸanslı hissediyorum.

Robopsikolog kulaÄŸa hem hoÅŸ hem de biraz ürkütücü geliyor. Hayatlarımızda ne deÄŸiÅŸecek? Gelecekte bizleri neler bekliyor?
Bu yapay zeka ve robopsikoloji hakkında en sevdiÄŸim sorulardan bir tanesi. Çünkü pek çok bilim insanı ve hollywood yapay zekadan kormamız gerektiÄŸini söylüyor. Ä°yi ellerde yapay zeka insanlığın başına gelecek en güzel ÅŸey olabailir. Her konuda bize yardımcı olan mekanik dostlar ve bilgisayarlar, madenlerde çalışacak robotlar, bizim yerimize uzaya çıkacak android astronotlar, yani pek çok alanda bizi sınırlayan ve insan gücünü ve zekasını aÅŸan iÅŸleri bizim yerimize yapabilirler. Ancak bu yapay zekanın bizim kölemiz olacağı anlamına gelmiyor. Elon Musk, Nick Bostrom gibi bilim insanları yapay zekanın insnalığın sonunu getireceÄŸini düÅŸünüyor, ben sadece yapay zeka silah olarak kullanılırsa böyle bir ÅŸeyin gerçekleÅŸeceÄŸini düÅŸünüyorum ki bunun ardında yine onları bu yönde programlayan insanlar olduÄŸu için bu yapay zekanın deÄŸil insanların suçu olacak. Ancak yapay zekanın tek başına insanlığı ele geçirmek ve insanlığın sonunu getirmek gibi distopik hedefleri olacağını sanmıyorum. Johhny Deep'in Transendence filminde ölmeden önce bilincini bilgisayara yükleyerek yapay zeka haline gelen Will, bir üs kurar ancak karısı dahil herkes ve izleyiciler onun tüm bu çalışmalarının nedeninin dünyayı ele geçirmek olduÄŸunu düÅŸünür fakat Will'in amacı karısının isteÄŸi olan insanları iyileÅŸtirmek ve atmosferin daha solunabilir bir hale gelmesi hayalini gerçekleÅŸtirmektir. Burada anlatmak istediÄŸim insan ırkı elindeki sonsuz güçle ancak baÅŸkalarına hükmetmek, dünyayı ele geçirmek vb. hayaller kuruyor, savaÅŸlar, uzayın kolonileÅŸtirilmesi çalışmaları bunun örnekleri sayılabilir. ÖrneÄŸin; biz uzaylıların da dünyayı ele geçirerek bizim kaynaklarımızı kullanacağıyla ilgili düzinelerce film, dizi ve kitaba sahibiz. Çünkü biz insan ırkı olarak böyle yapardık. Kaynakları olan yeni bir yer keÅŸfettiÄŸimizde orayı ele geçirip kaynakları kullanmak istiyoruz. Hırs, kibir ve güç tutkusu insan ırkına ait bir özellik. Burada yanlış empati yapıyoruz ve biz böyle yapacağımız için yapay zekanın ve uzaylıların da bize aynısını yapacağını düÅŸünüyoruz. Bizden zeki bir yapay zeka, Nick Bostrom'un deyimiyle bir süperzeka (superintelligence)- ahlaki olarak da bizim hesaplayamayacağımız sonuçları öngörerek bizim yaptığımız hataları yapmaz. Yapay zeka bizi bizden kurtaracak tek ÅŸans olabilir belki de.

Daha yaşın çok genç, bundan sonraki hedeflerin neler?
Öncelikle yüksek lisansımı tamamladıktan sonra doktora yapmak ve akademide ilerlemek istiyorum. Robopsikolojiyi üniversitelerde okutulan bir dal haline getirebilmek adına dersler açmak, aslında baÅŸlıca hedefim. Bu dal henüz daha çok yeni, tanınmaya, tanıtılmaya ve üzerinde, daha çok çalışılmaya ihtiyacı olan bir alan.

Bir idolün var mı?
Öncelikle Elon Musk'ın kararlılığı ve iÅŸine karşı sevgisini örnek alıyorum. Çünkü bir iÅŸte baÅŸarılı olmak için yaptığımız ÅŸeyi sevmek, altın baÅŸarının anahtarı. Bir diÄŸer isim ise Nikola Tesla, günümüzde ne kadar Thomas Edison karşısında baÅŸarısız gibi görünse de; kimsenin aklına gelmeyen tabiri caizse çılgın fikirleriyle günümüz teknolojisi için altyapı hazırlamış. Nikola Tesla'yı örnek alma sebebim ise yeniliklerin kalıpların dışında düÅŸünerek ve komfor noktasından ayrılarak ortaya çıktığının güzel bir örneÄŸi olması.

BoÅŸ zamanlarında neler yapmaktan hoÅŸlanıyorsun, günlerini nasıl deÄŸerlendirirsin?
Küçük yaÅŸlardan beri dans ve jimnastik yapıyorum, bir süre ara vermiÅŸtim ancak yaklaşık beÅŸ,altı sene önce tekrar baÅŸladım, profesyonel olarak deÄŸil de hobi amaçlı, daha çok zihnimi yoÄŸunluktan uzaklaÅŸtırmak için yapıyorum. Resim yapmayı da çok seviyorum, renkler de aynı ÅŸekilde bir terapi oluyor benim için.
Onun dışında okul, makale yazma, projeler derken pek boş zamanım olmuyor aslında.

Bu mesleÄŸe ilgi duyan genç arkadaÅŸların için söylemek istediklerin var mı?
Her meslekte zaman zaman zorluklarla, engellerle karşılaşıyoruz hepimiz, önemli olan engellere takılmamak deÄŸil, hata yaptığımızda ve bir engelle karşılaÅŸtığımızda pes etmeden hedefimize emin adımlarla ilerlemek. Tabii ki bu kimseyi dinlemeden kendi bildiÄŸinizi yapın demek deÄŸil, yeniliklere ve eleÅŸtirilere açık olmak ve kendini yenileyebilmek çok önemli. EÄŸer bir hedefiniz varsa, hedefe giden yolda büyük ya da küçük engeller çıkacaktır karşınıza, önemli olan bu engeller karşısında pes etmemek. Yürümeyi yeni öÄŸrenen her çocukları bilirsiniz düÅŸerler ancak tekrar ayaÄŸa kalkıp denemeye devam ederler, iÅŸte içimizdeki yeni yürümeyi öÄŸrenen çocuÄŸu asla öldürmemek gerekiyor. Ayrıca sevdiÄŸiniz, seveceÄŸiniz bir mesleÄŸi yapın, çünkü yaptığın iÅŸi sevmek, o iÅŸte baÅŸarılı olmanın en büyük etkeni.

Çok teÅŸekkürler paylaşımların ve sohbetin için, senin eklemek istediklerin var mı?
Irenbe ailesine ve size çok teÅŸekkür ediyorum bu güzel sohbet için. Bir Irenbe bebeÄŸi olmaktan gurur duyuyorum ve bütün Irenbe ailesine teÅŸekkürlerimi sunuyorum.

Son olarak Ä°renbe senin için ne ifade ediyor?
Irenbe benim dünyaya geldiÄŸim yer, benim saÄŸlıkla bu dünyada gözümü açmamı saÄŸlayan yer. Benim bugün saÄŸlıklı ve baÅŸarılı bir ben olmamda ilk taÅŸları döÅŸeyen yer, tüm doktorlarıma ve bütün Irenbe ailesine çok teÅŸekkür ediyorum bunun için.